Ngọn lửa giờ bốc cao hơn trước, in bóng người lên vách. Củi khô thỉnh thoảng lại nổ lốp bốp. Bầu trời toàn một màu tối đen chỉ vài ánh sao lập lòe. Chú mèo xám giờ mò ra khỏi mái vựa, lon ton chạy lại đống lửa, kêu meo meo. Nó đổi hướng vụt qua đống ruột thỏ. Con mèo ngấu nghiến nhai, nuốt vội, vài mẫu ruột lòng thòng dưới miệng.
Thầy Casy ngồi bệt gần đống lửa, ném những khúc củi vụn vào đó. Ông đẩy thanh củi dài vào khi lửa cháy gần hết. Bầy dơi lao nhanh vào ánh lửa rồi lại vụt ra. Con mèo ăn xong, uốn lưng, liếm môi, sau cùng 'rửa mặt' và xoa bộ ria của nó.
Joad cố sức giữ hai đầu sợi kẽm mang nặng mấy miếng thịt đi tới đống lửa.
Chú Muley, giữ giúp cháu một đầu mau, cuốn đầu đằng chú thật kỹ vào cọc cho. Tốt rồi! giờ căng ra. Chúng ta phải nướng cho đến lúc lửa tàn, nhưng cháu chắc không đợi kịp đâu.
Joad gắng làm sợi dây thật căng, xong kiếm cái que đẩy mấy miếng thịt trợt theo sợi dây cho ngang tầm sức nóng. Ngọn lửa liếm quanh mấy mẫu thịt. Sức nóng làm chúng săn lại, mặt ngoài ứa mỡ bóng loáng. Anh ngồi cạnh đống củi, tay không rời chiếc que đẩy phòng thịt dính cứng vào sợi kẽm.
-Chẳng khác gì buổi tiệc, Joad bỗng nhiên vui lên.
-Muối, chú Muley cũng có, nước , thịt thỏ, cháu ước gì bác có thêm một song bắp trong túi kia thì hay chừng nào chú nhỉ?
Muley trả lời qua ánh lửa bập bùng:
-Chú mày nghĩ thế làm ta cảm động, đó là cách sống của ta đó mà.
-Có gì đâu mà cảm kích, xúc động hả chú
Joad ái ngại,
…nếu chú cảm kích cháu ước gì mọi người đều biết như thế.
Muley phân trần,
-Ồ, 'ngài' ơi đây là đùa thôi. Cuộc đời ta bắt đầu rắc rối khi chúng đuổi ta ra khỏi nơi này. Đồ thối tha ! ta sắp tới để giết hết bọn chúng. Tất cả bà con đều ra đi về miền tây. Ta thì mãi lang thang. Lẩn quẩn quanh vùng này, chẳng đi đâu xa. Gặp đâu ngủ đó, như đêm nay lý do ta đến đây là tìm ngủ đây bây giờ. Có khi ta tự nhủ 'phải chăm nom mọi thứ ở đây chờ bà con trở lại' nhưng ta biết không thể nào trở thành sự thật. Còn gì đâu để ta gìn giữ. Bà con có khi nào trở lại nữa đâu. Ta chỉ biết lang thang chẳng khác gì bóng ma trong nghĩa địa.
Giờ thầy Casy mới lên tiếng:
-Bà con ở đâu lâu rồi thường luyến lưu và quen ở đó, khi đã quen một lối suy nghĩ thì khó mà ra đi lắm. Dù bây giờ ta không giảng đạo nữa, nhưng ta luôn cầu nguyện cho mọi người chứ không chỉ ngồi nghĩ về những công việc ngày qua đâu.
Joad xoay xoay miếng thịt nướng. Nước mỡ đang giọt xuống, làm bắn xèo trên lửa. Bề mặt loáng mỡ trên mặt thịt bắt đầu teo lại, cháy nám.
Joad khen rối rít :
-Ngửi này ! Lạy Chúa! xin nhìn xuống đây, thơm quá !
Muley tiếp tục chuyện ông ta:
-ta như bóng ma kinh dị trong bãi tha ma, lanh quanh khắp nơi để nhớ lại những gì ngày xưa. Có một nơi, ta nhớ giờ đã bốn mươi năm rồi; cái bụi bên khe kia, lần đầu ta nằm với người con gái lúc ta mười bốn tuổi thôi. Tay chân tháy máy, nằm thì ngáy như con nai đực, thô lỗ như con dê. Do đó ta hay tìm về nơi này nằm tưởng nhớ. Lại có một nơi như cuối cái vựa kia, nơi cha ta bị con bò rừng húc chết. Máu cha ta chảy ra lênh láng. Máu cha ta khi đó chẳng ai chùi. Ta đặt bàn tay trên đó nơi máu cha ta đã chảy xuống…
Ông dừng kể, nét mặt buồn bã,
-Các vị có thể hiểu cho tôi rằng tôi quá xúc động.
Joad trở miếng thịt, ánh mắt anh có vẻ trầm tư. Riêng thầy Casy ánh mắt đầy thuơng cảm, nhìn chăm chăm vào ánh lửa. Con mèo ăn no, giờ ngồi yên sau ba người khoảng mười lăm bộ (feet), cái đuôi xám dài thong, khoanh tới ôm gọn hai chân trước. Có con cú lớn rúc lên bay qua, ánh lửa soi lên thấy phần lông bụng màu trắng cùng đôi cánh rộng .
-Không, bác không lẻ loi đâu, nhưng cần nhất là bác đừng quá bi cảm, Joad khuyên.
Khuôn mặt loắt choắt của Muley tự nhiên đanh lại:
…lúc đó ta đặt bàn tay ta lên mặt đất nơi vũng máu còn đó. Cha ta với vết lũng ở ngực, ta thấy cha ta run lên bần bật níu vào ta, rồi ông nằm xuống tay chân chới với. Mắt cha ta chỉ còn tròng trắng như màn sữa, đầy đớn đau xong, nằm bất động mắt nhìn thẳng. Ta giờ chỉ là một thằng nhỏ đứng yên một bên, không còn biết khóc, chẳng biết gì trơ trọi.
Đầu Muley lắc mạnh .
Joad liên tục trở mấy miếng thịt.
-Rồi ta đi vào cái phòng nơi Joe ra đời. Phòng không có giường nhưng cũng là phòng. Mọi thứ đều còn đó. Joe ra đời ngay đó. Cậu ta giật mình khóc the thé, xa một dặm còn nghe tiếng. Bà Nội đứng cạnh kêu lên ‘Tuyệt quá một quý tử nữa (that's a daisy), tuyệt quá, xong rồi, xong rồi. Bà rất tự hào và uống ba ly rượu (bust three cups) qua đêm.
Joad đằng hắng :
-Chúng ta ăn được rồi.
-cho nó thật chín đã, đen hơn nữa mới ngon -Muley ra vẻ đòi hỏi
-ta muốn nói nhiều, lâu nay ta chưa nói với ai cả ,vì trong người ta quá xúc động, thật sự ta quá xúc động. giờ hết rồi. Giống như một bóng ma già trong bãi tha ma, trong bóng đêm ta đi lang thang khắp mấy căn nhà hoang lối xóm. Nào nhà của gia đình Peter, Jacobs, Rances Joad's, nhà nào cũng tối thui, giống những cái ổ chuột khốn khổ. Nhưng bọn người đó tha hồ tụ hội nhảy múa, la hét, hội họp, tha hồ vinh quang. Chúng làm đám cưới. Ta muốn xuống phố giết hết bọn chúng vì chúng đã cướp hết, cày hết, cùng đuổi sạch bà con ra khỏi nơi này. Chúng nó cướp những gì để giữ an toàn cho lợi nhuận của chúng hử? Cha ta chết gục trên mảnh đất này, thằng Joe cất tiếng khóc chào đời trên mảnh đất này, còn ta cứ vọt chạy như con dê đực từ trong bụi rậm hàng đêm. Chúng có được gì ư? Chúa chứng giám nhiều năm nay đất đai không làm được gì cả. Chẳng có được vụ nào? Nhưng mấy ‘thằng chó đẻ’ đó cứ ngồi trên bàn giấy, rồi chúng đuổi bà con đi vì mối lợi của chúng. Chúng tiếp tục đuổi hết bà con ra khỏi nơi đây rồi đem người của chúng tới đây. Bà con ly tán bơ vơ ngoài đường, chen chúc trong mấy chiếc xe và phải ra đi. Làm sao sống nỗi? Những thằng chó đẻ, ta muốn giết hết bọn chúng !
Muley Graves in the movie "The Grapes of Wrath 1939)
-Ta , ta câm nín qua lâu - tiếng ông nho nhỏ …ta lũi trốn khắp nơi chẳng khác gì một con ma già vất vưởng.
Thầy Casy đẩy thêm thanh củi dài . Ngọn lửa táp quanh vào thanh gỗ rồi tiếp tục bốc cao ngang mấy miếng thịt . Trời bên ngoài lạnh khác với sức nóng bên trong, làm căn nhà gỗ kêu răng rắc.
Thầy thì thầm :
-Ta cần phải gặp bà con đang bơ vơ trên đường. Ta cần phải thăm họ. Bà con cần giúp đỡ hơn là cần nghe giảng đạo lúc này. Họ còn sống mới còn hi vọng vào Chúa Trời chứ ? Hồn Thánh Thần nào khi hồn họ chết thảm hay buồn rầu thế kia? Họ cần giúp đỡ ngay. Họ cần phải sống trước khi còn khả năng lo liệu cho cái chết. (they got to live before they can afford to die)
Joad lo lắng kêu:
- Lạy Giêsu! hãy ăn thịt đi chứ? nó teo lại bằng con chuột nhắt rồi. Nhìn này, ngửi xem!
Anh ta chồm lên, dồn mấy miếng thịt theo sợi dây kẽm về một phía, xa ngọn lửa. Xong, anh dùng con dao của Muley cứa sâu vào những miếng thịt cho đến khi nó rời khỏi sợi dây.
-Miếng này cho Đức Thầy đây.
-Ta đã bảo, ta không là Đức Thầy nữa!
-Ô vậy thì cho Ông được không?
Nói xong Joad cứa miếng khác.
-Miếng này cho chú Muley, nhớ nguôi giận để ăn đó chú. Đây là thịt con thỏ đất chú thích. Chắc nó dai hơn thịt chó bulldog không chừng?
Tom ngồi lại, hàm răng dài cắn mạnh, xé một miếng lớn nhai ngồm ngoàm:
-Chúa Ơi ! ngon, giòn làm sao!
Tiếp tục, anh xé thêm miếng nữa, ngấu nghiến.
Muley vẫn thừ người ra ngắm phần thịt của mình:
-Lẽ ra, ta không nên thố lộ - có vẻ suy nghĩ… mà giữ kín chuyện này trong đầu.
Casy nhìn qua, miệng còn đầy thịt, những bắp thịt ở cần cổ co thắt khi nhai:
-Ông càng nói ra càng hay chúng ta dùng miệng để thố lộ nỗi buồn ra ngoài. Đôi lúc một kẻ sắp giết người dám thố lộ những điều ghê gớm, khi nó xì ra ngoài, có thể không tự biến mình là kẻ sát nhân nữa. Ông sẽ không còn giết ai nếu biết làm như thế, rất hay.
Nói xong thầy đạo cắn thêm miếng thịt nướng đang cầm trên tay.
Tom Joad thẩy miếng xương thỏ vào lửa, bật dậy, anh cắt thêm thịt còn lại đang xâu ở sợi kẽm gai. Muley nhai chậm hơn, đôi mắt nhỏ bé của ông hết nhìn người này sang người khác. Joad trái lại vồ vập, quanh miệng dính đầy mỡ.
Thật lâu, Muley nhìn sang anh, cái nhìn xem vẻ rụt rè, cánh tay cầm thịt duỗi thấp xuống .
-Tommy này !
Joad ngước lên,
-Gì chú Muley? …anh hỏi, miệng còn đầy thịt.
-Tommy này !, cháu đừng điên như ta khi cứ luôn mồm nói chuyện giết người đó nghe. Cháu chớ nên nóng nảy nghe Tom?
-Không đâu chú…Tom quả quyết …cháu dại gì mà nóng nảy. Chỉ lỡ một lần thôi.
-Chuyện đó ai cũng biết cháu không có tội mà …Muley ngắt lời
-Lão Turnbull nói sẽ thanh toán cháu khi cháu ra tù. Lão nói không ai giết được con lão ta. Bà con ở đây khuyên lão nhiều lắm.
-Tụi con say…Joad bồi hồi nhớ lại…quá say trong buổi khiêu vũ, cháu không biết vì sao nữa. Cháu chỉ biết mũi dao kia đâm vào làm cháu tỉnh cả người. Rũi cho thằng Herb, cháu thoáng thấy nó cầm dao . Sẵn cái xẽng đang dựa vào vách trường , cháu chụp lấy phang vào đầu nó. Cháu chẳng có gì thù oán với thằng Herb. Hắn tốt mà. Lúc nhỏ hắn hay đi theo chọc ghẹo chị Rosasharn, nhưng cháu cũng thích hắn chú à.
-Tốt ! bà con ai cũng khuyên nhủ cha hắn và cuối cùng ông nguôi ngoai. Có người còn nói Turnbull mang dòng máu Hatfield [1] trong người do về phía mẹ ông nên ông sẽ sống để trả thù. Ta không biết gì nhiều. Giờ ông ta và mọi người đều đi hết về California sáu tháng nay rồi.
Joad, Jim Casy
Joad lấy miếng thịt nướng cuối cùng còn xâu vào dây kẽm, tay anh đưa mời quanh. Không ai ăn, anh ngồi lại , nhai chậm hơn. Miệng nhai đều đều, anh đưa ống tay áo chùi quanh lớp mỡ dính quanh miệng. Đôi mắt tối thẩm, lờ đờ, hơi khép, anh nghiền ngẫm nhìn vào đống lửa đang cháy yếu dần.
-Ai cũng về miền tây hết sao? khi ra tù cháu phải làm bản cam kết (parole) hứa với họ là không được rời bang này mà .
-Cháu được làm bản cam kết ư? Muley ngạc nhiên … ta có nghe chuyện này, có làm bản cam kết như thế có nghĩa làm sao vậy cháu?
-Ồ, cháu được tha sớm trước thời hạn ba năm. Cháu phải có làm bản cam kết thuờng xuyên báo cáo với họ, còn không họ bắt cháu lại vào tù .
-Nhà tù McAlester đối xử với tù có tốt không? nghe bên cánh vợ ta nói, có người em họ từng ở tù tại McAlester quá khổ.
-Không tệ lắm chú à, Joad thật thà trả lời Muley.
-Cũng giống nhà tù khác, họ gắt gao với bác nếu bác làm loạn. Nếu biết sống hòa với họ thì được tử tế. Đừng để cai tù phải vào trừng trị bác. Con biết nghe lời nên yên. Con biết tìm công việc gì đó trong tù, như người khác từng làm. Con học viết tuy không ra gì. Chẳng có giá trị , chữ không ra chữ.(nguyên: Birds and stuff) Ông già cháu chắc sẽ nhức mắt khi cháu viết. Và Pa sẽ nỗi điên mất . Ba cháu chẳng ưa kiểu viết ‘nghiêng bên này đá bên kia’ (nguyên văn: no fancy stuff) vậy đâu. Ba cháu cũng chẳng ưa cách viết nghiêm túc trong sách vở, cháu đoán ông rất sợ. Có những lúc Pa viết gì đó và người ta cầm đi mất.
-Nhà tù có bao giờ đánh đập cháu hay hành hạ gì không ?
-Chưa, nhờ cháu chăm chú làm những gì cháu thích. Dĩ nhiên, bác thấy đó khi mê công việc gì thì chết mệt theo đó. Ngày này qua ngày khác hết bốn năm trời. Nếu hổ thẹn khi làm không xong, thì cứ mãi nghĩ về chuyện đó. Mà khốn thật, cháu cứ nằm thấy thằng Herb Turnbull cầm dao tới cháu, rồi cháu lại dùng xẽng đánh nó gục xuống.
Muley giải thích:
-Ai cũng bị như thế cả.
Thầy đạo nảy giờ ngồi nhìn chăm chặp vào đống lửa. Vầng trán cao, trắng lên giữa bóng tối đang chiếm ngự xung quanh. Vài tia lửa nho nhỏ còn sót lại còn làm rõ đường gân cổ. Tay ông liên tục xoa bóp khớp xương hai đầu gối.
Joad liệng khúc xương cuối cùng vào đống than, liếm đầu ngón tay xong anh chùi vào ống quần. Anh đứng dậy, bước tới hàng hiên lấy lại chai nước, anh uống dè xẻn một ít xong chuyền cho người khác trước khi ngồi lại.
Anh tiếp tục:
-Cháu rước họa vào thân khi làm một điều vô nghĩa. Đừng ai tìm kiếm những điều vô nghĩa khi cố chống lại những thứ mình không chống nổi. Đời là vậy. Khi người ta bắt ai vào tù giam đến bốn năm, thì cũng có ý nghĩa nào đó. Con người lúc đó mới có cơ hội suy nghĩ những việc mình làm. Cháu ví dụ, họ giam cháu lại và nuôi ăn tới bốn năm. Chuyện này làm cháu suy nghĩ không dám tái phạm nữa hay sợ bị trừng phạt mà tránh vào tù lại...
Joad ngừng một lát…nhưng nếu thằng Herb hay bất cứ ai làm hại cháu một lần nữa, thì cháu phải phản ứng như thế thôi.
-Cháu có thể phạm tội trước lúc nhận ra, nhất là những lúc say rượu, sự vô tri mà thằng đàn ông nào cũng phạm phải.
Muley phân tích có vẻ thông hiểu tin tức nhiều:
-Quan tòa phán cháu với tội danh nhẹ vì đó hoàn toàn không phải lỗi một mình cháu tạo nên.
-Quan tòa phán cháu với tội danh nhẹ vì đó hoàn toàn không phải lỗi một mình cháu tạo nên.
Joad tiếp:
- Có gã tù chung thân trong nhà tù- anh ta là thư ký của ông hiệu trưởng nào đó. Anh năng viết thư về cho ông ấy. Ồ, anh ấy nổi bật nhất trong đám tù nhờ đọc nhiều về luật. Có lần cháu hỏi chuyện với anh ta về nhà tù vì biết anh ta đọc nhiều. Anh nói, đừng đọc nhiều không tốt. Mọi sách trong tù giờ khác xưa. Đọc những loại ấy thời này chỉ giúp người ta mau trở lại tù thôi, và xem chừng ít ai có khả năng giảm được tình trạng tù tội. Anh ấy nói Cầu xin Chúa, đừng đọc thêm nữa, chỉ làm đầu óc ta tệ thêm, càng làm chúng ta hết tôn trọng những nhân viên của chính quyền thôi.
- Có gã tù chung thân trong nhà tù- anh ta là thư ký của ông hiệu trưởng nào đó. Anh năng viết thư về cho ông ấy. Ồ, anh ấy nổi bật nhất trong đám tù nhờ đọc nhiều về luật. Có lần cháu hỏi chuyện với anh ta về nhà tù vì biết anh ta đọc nhiều. Anh nói, đừng đọc nhiều không tốt. Mọi sách trong tù giờ khác xưa. Đọc những loại ấy thời này chỉ giúp người ta mau trở lại tù thôi, và xem chừng ít ai có khả năng giảm được tình trạng tù tội. Anh ấy nói Cầu xin Chúa, đừng đọc thêm nữa, chỉ làm đầu óc ta tệ thêm, càng làm chúng ta hết tôn trọng những nhân viên của chính quyền thôi.
- Giờ thì ta đếch cần tôn trọng gì bọn chúng, Muley quả quyết… thứ chính quyền cứ dựa vào chúng ta để đục khoét và kiếm lợi nhuận. Có điều, ta giờ đang bối rối là thằng lái chiếc máy cày, hắn là Willy Feeley, đang chỉ huy toán người làm trên cánh đồng này. Chuyện này ta có phần lo. Người tới từ nơi khác thì không hiểu, chứ thằng Willy thì trong bà con ở đây ra tức nhiên nó hiểu. Ta tới hỏi vào mặt nó. Nó giận dữ trả lời rằng 'tôi có hai đứa nhỏ, vợ tôi và mẹ vợ, họ cần có cái ăn' . Hắn càng cáu tiết hơn nói thêm 'Tôi đếch biết gì hết, ngoài thứ duy nhất tôi phải lo cho người nhà của tôi thôi' Nó có vẻ hổ thẹn khi cố bào chữa rằng 'chuyện những người khác đó là việc của trên lo '.
Thầy Jim Casy lúc nào giờ lặng nhìn ánh lửa tàn dần, mắt ông mở lớn , bắp gân ở cổ như rướn cao hơn. Cuối cùng ông kêu lên:
-Ta hiểu rồi, chỉ có cách là người ta phải có đủ linh hồn, ta hiểu rồi, thật là bất ngờ.
Thầy đạo nói đên đây chồm lên, bật lên ngồi xuống, đầu ông lắc lư mãi.
-Khi ta có cái lều, hàng đêm ta còn nhóm được đến năm trăm giáo hữu. Hai người chắc đã thấy ta.
Ông ngưng nói nhìn vào hai người,
-các người còn nhớ ta chẳng quyên đồng nào khi tới giảng cho bà con không? tất cả tập trung trong cái vựa này còn tràn cả bên ngoài.
-Vâng nhờ Chúa, thầy không quyên xu nào, Muley xác nhận.
-Bà con đây thật điên khi chẳng tặng cho thầy đồng nào, trong khi các vị khác tới đây, lúc chìa mũ ra thì họ lại 'Thưa ngài Đây ạ'.
Casy tiếp lời Muley
-Ta cũng cần ăn, ta cũng cần quần dài để mặc khi ra ngoài, đôi giày cũ khi phải cuốc bộ trên mặt đất, nhưng khi có cái lều thì chẳng còn vậy nữa. Có ngày ta có được mười hay hai mươi đô la. Việc đó chẳng gì hạnh phúc, do đó ta bỏ việc tiền nong đi và ta thấy hạnh phúc. Ta cho rằng ta đã nghĩ ra. Ta không biết điều đó là gì để nói cho đúng. Ta đoán chừng cũng đừng nên gắng. Nhưng có một nơi thích hợp cho người thầy giảng đạo như ta, nơi đó thích hợp cho công việc này để ta tái tục giảng đạo. Đó! bà con đang lưu lạc ngoài đường, không đất , không nhà, không nơi chốn nào để tới. Bà con cần phải có thứ gì làm nơi trú thân . Có thể...
Ông đứng lên bên ngọn lửa. Trăm thớ thịt trên cần cổ của thầy đạo nhô cao, ánh lửa cùng ánh than hồng lấp lóe như chìm sâu vào mắt ông. Người thầy nhìn trân trân vào ngọn lửa, nét mặt căng thẳng như đang lắng nghe điều gì, hai bàn tay như sẵn sàng giữ, giải quyết, hay liệng đi những ý tưởng nào đó, rồi im, xong nhanh. Ông xỏ tay vào túi quần. Vài con dơi bay qua, liệng lại, vỗ cánh loang choạng trên đống lửa đang lịm dần. Ngoài cánh đồng vọng lại tiếng chim ưng kêu đêm, nho nhỏ rời rạc, như tiếng bong bóng nước.
Tom lặng đưa tay vào túi quần lấy ra gói thuốc, anh chậm rãi vừa vấn điếu thuốc vừa nhìn vào đống than. Anh chẳng nghe trọn vẹn lời nói của người thầy đạo, y như chuyện riêng của ông nên anh chẳng cần để ý. Anh buộc miệng:
-Đêm này qua đêm khác, nằm trên cái giường tầng con hình dung hình ảnh nhà con ngày ra tù. Con tưởng tượng, Ông Bà lúc đó mất rồi, ba má con có thêm vài đứa con. Có thể Pa không còn khó tánh nữa, và Má có thể ở nhà để chị Rosasharn làm việc thay. Con nghĩ khi về sẽ khác xa nhiều... Thôi, con đoán chúng ta phải nghỉ lại đây đêm nay ngày mai sẽ đi tìm nhà chú John. Đó là việc ít nhất con phải làm, thầy có muốn tới đó không?
Thầy đạo vẫn đứng nhìn đống than. Ông chậm chạp trả lời,
-Vâng, ta sẽ đi cùng con. Và khi gia đình con chính thức bước chân ra đường, ta cũng bước theo. Khi tất cả bắt đầu lên đường ta sẽ đi theo.
-Gia đình con rất hân hạnh, Joad nói.
-Má con luôn ủng hộ thầy. Má từng nói thầy là người thầy đạo rất đáng tín cẩn. Chị Rorasharn thì chưa được khôn lớn.
Anh quay đầu lại,
-Chú Muley, chú có đi cùng cháu không?
Muley đang quay đầu hướng về phía con đường đưa họ tới đây.
-Hãy suy nghĩ mà đi chú Muley? Joad lập lại.
-Hãy suy nghĩ mà đi chú Muley? Joad lập lại.
-Hả ? không đâu. Ta không đi đâu cả, ta không rời chốn này. Xem kìa có vệt sáng đằng kia kìa, nó cứ nhấp nhô lên xuống ? Có thể người quản lý vùng bông này đang tới. Không chừng họ sẽ thấy ánh lửa chúng ta cũng nên?
Tom nhìn ra. Ánh sáng đó đi gần qua ngọn đồi.
-Chúng ta không làm gì hại họ, anh nói… chúng ta trú tại đây, chúng ta không làm gì hết.
Muley khẩn khoản:
-Đúng, chúng ta không làm gì, nhưng chúng ta xâm phạm (trespassing)vào đất đai họ. Do vậy chúng ta không thể ở lại đây. Hai tháng nay họ đang truy lùng ta. Giờ, mấy người nhìn kìa nếu chiếc xe kia trờ tới, chúng ta hãy vụt ra đám bông mà nằm xuống ngay. Không cần phải chạy quá xa. Xin Chúa bắt chúng tìm nhưng chẳng thấy chúng ta. Nhớ! cúi thấp đầu xuống.
Joad yêu cầu:
-Chú Muley sao thế? Chú là người không bao giờ biết chạy trốn mà? Chú nhiều thủ đoạn thật.
Muley chăm chú nhìn ánh đèn xe đang tiến gần:
-Đúng, ta là người đầy thủ đoạn chẳng khác chi con sói. Giờ ta lại thủ đoạn như con chồn. Khi cháu đi săn, cháu là người thợ săn, mạnh khỏe, không ai thắng nổi một thợ săn cả. Nhưng khi cháu BỊ SĂN thì hoàn cảnh lại khác. Cháu sẽ biến đổi hoàn toàn, không còn mạnh mẽ nữa. Cháu trở thành hung dữ, dù không còn chút sức lực nào. Ta bị săn lùng bao lâu nay rồi. Ta không còn là người đi săn nữa. Trong bóng tối ta có thể bắn được một thằng, nhưng ta không vồ được ai khi đã có hàng rào che chở. Ta không lừa gạt các người và ta nói ra đó là sự thật.
Đó là sự thật. -Thế thì chú ra ngoài mà núp mau lên-Joad hối.
-Chú hãy để cháu và thầy Casy trong này nói với mấy thằng chó này đôi điều.
Tia đèn chiếu càng gần lại, thỉnh thoảng nó hắt lên bầu trời rồi lại biến đi, tiếp tục hắt lên lần khác. Ba người đều chăm chú nhìn.
Muley giải thích tiếp…
-khi bị săn lung, thì có thêm một điều đáng nói, đó là lúc cháu nghĩ tới nhièu chuyện nguy ngập, rủi ro. Lúc cháu đi lùng người khác thì sao? Cháu không cần lo nghĩ gì và chẳng sợ ai cả. Như cháu vừa mách với ta nếu cháu làm chuyện rắc rối thì chúng sẽ đem cháu lại nhà tù McAlester ở cho đến khi mãn hạn.
-Chú nói nghe có lý , Joad đồng ý…đó là những gì người ta báo trước với cháu. Nhưng chỉ nằm ở đây qua đêm, chẳng phá hoại ai, không làm điều gì phạm luật. Đâu có giống say rượu và phá phách hả chú?
Muley cười phá lên:
-Đó cháu thấy đó, cháu nằm đây ư? và chiếc xe kia tới. Có thể là thằng Willy Feely không chừng. Mà Willy giờ đã là phó cảnh sát trưởng vùng này. Willy sẽ hỏi 'tại sao các anh xâm phạm đất này?' Ồ, cháu phải luôn biết cho rằng Willy là thằng đầy chuyện tào lao, và lúc này cháu hỏi nó 'đây là gì của mày?' Câu hỏi này làm hắn điên tiết rồi hắn sẽ nói 'ông liệu mà đi không thì tôi bắt ông đó' và cháu đương nhiên là lo tránh thằng Feeley do lúc đó hắn thật đáng sợ. Hắn vẫn cúi đầu làm một cách vô tội vạ và cháu khó lòng chống hắn. Ôi, thật khốn nạn, nằm vạ giữa vạt bông thì dễ lắm, nhưng chỉ tổ làm trò cười cho chúng. Làm chúng càng điên lên và cháu không thể làm gì, chỉ tổ làm trò hề cho tụi nó. Nếu cháu tìm cách nói chuyện với Willy hay tên chủ nào khác hay cháu đánh nó ư? Thì đó là cơ hội cho tụi nó bắt cháu, xong đưa cháu lại nhà tù McAlester thêm ba năm nữa, cháu biết không?
Joad gật gù:
-Chú nói nghe hữu lý, lời nào chú nói ra đều có ý nghĩa cả. Nhưng, có đức Giêsu, cháu rất ghét bị áp bức! Cháu thà là đánh vào mặt thằng Willy cho hả tức còn hơn.
-Chú nói nghe hữu lý, lời nào chú nói ra đều có ý nghĩa cả. Nhưng, có đức Giêsu, cháu rất ghét bị áp bức! Cháu thà là đánh vào mặt thằng Willy cho hả tức còn hơn.
-Nó có súng đó!
Muley phân bua...nó làm phó nên nó có quyền dùng súng. Một là nó phải giết cháu hai là cháu phải cướp cho được súng mà giết nó. Tommy nói cho rõ xem nào, một là thấy cháu là một đứa ngu ngơ nằm liều mạng ra mà thách với lũ chúng, hai là cháu làm sao chứng tỏ cháu là đứa bản lãnh, đáng gờm hơn mới được.
Ánh đèn giờ lại chiếu lên bầu trời, tiếng máy xe nổ đều nghe rất rõ.
-Lẹ lên Tommy ! nhưng đừng chạy xa, chỉ mười bốn mười lăm luống bông là đủ rồi, chúng ta còn thấy được chúng làm gì ở đây.
Tom đứng phắc dậy,
-Lạy Chúa, chú nói đúng. Trên đời này cháu chưa thắng được ai, tụi nó là gì cũng chẳng sợ đâu.
-Mau lên, lối này màu lên, Muley hối xong vòng quanh nhà rồi lẩn vào đám bông khoảng năm chục thuớc (yard)
-Đây được rồi, nằm xuống hai người cúi sát đầu nếu đèn pin quét tới, cảnh này coi bộ vui.
Cả ba nằm sấp, ép sát người trên mặt đất, dựa sức nặng lên trên hai khuỷu tay. Muley vọt lên chạy vào nhà, trong vài giây ông ta trở lại vứt đống áo và hai chiếc giày xuống đất.
-phải mang những thứ này ra, đến lúc trả thù rồi, Muley lẩm bẩm.
Ánh đèn chiếu lên trên nóc xong chiếu xuống bên dưới căn nhà.
Joad hỏi:
-Không biết tụi họ có cầm đèn pin ra đây tìm không? Ước gì lúc này cháu có cây gậy .
Joad hỏi:
-Không biết tụi họ có cầm đèn pin ra đây tìm không? Ước gì lúc này cháu có cây gậy .
Muley cười khúc khích:
-Không đâu, tụi nó không dám ra đâu. Ta đã nói với cháu, ta ranh ma như con chồn rừng (weasel). Willy làm thế, có đêm ta núp đằng sau và đã dùng cái cọc rào đánh y đánh y một cú như trời giáng (colder'n a wedge), thế là sau này khi nào hắn cũng mang theo năm người bảo vệ.
-Không đâu, tụi nó không dám ra đâu. Ta đã nói với cháu, ta ranh ma như con chồn rừng (weasel). Willy làm thế, có đêm ta núp đằng sau và đã dùng cái cọc rào đánh y đánh y một cú như trời giáng (colder'n a wedge), thế là sau này khi nào hắn cũng mang theo năm người bảo vệ.
Chiếc xe tiến lại căn nhà , ngọn đèn đứng yên.
-Cúi đầu xuống !!!
Muley kêu lên.
Ánh đèn sáng trắng, lạnh lẽo quét qua đầu ba người và quét chéo lên cánh đồng. Ba người đang cúi núp nên không thể thấy được hành động nào phía họ ngoài tiếng cửa xe đóng sầm lại và tiếng nói:
-Scairt lấy đèn đây!
Muley thì thầm:
-Một phát, hai phát, ta bắn vào ngọn đèn xe làm Willy cẩn thận. Do vậy hôm nay, hắn phải mang theo một người.
Có tiếng chân lạo xạo trên sàn rồi có ánh đèn pin chiếu ra từ trong ngôi nhà.
-Ta bắn vào trong nhà được không? Muley nói thật khẽ...nó sẽ không thấy phía bắn từ đâu tới . Phải cho nó cái gì để mà nhớ mới được.
-Được thôi, làm đi chú. Joad đồng ý ngay.
-Đừng làm thế , Casy can nho nhỏ
-Làm thế không hay đâu, chỉ vô ích thôi. Hãy suy nghĩ thật kỹ khi làm gì, làm thì phải có lợi mới được.
Lại có tiếng sột soạt gần căn nhà.
-Thôi khỏi bắn, Muley lại nói thầm… thôi dẹp đi.
Tiếng cửa xe đóng sầm lại, ánh ngọn đèn pha quét quanh và chiếc xe hướng ra đường trở lại.
-Cúi đầu xuống! Muley nói nhanh.
Họ đồng loạt cúi thấp đầu lại, ngọn đèn pha quét qua họ, chiếu qua và chiếu lại qua cánh đồng bông, chiếc xe bỏ đi xa hơn leo lên cao sau cùng biến mất.
Muley ngồi dậy,
-Willy, cuối cùng hắn luôn bấm đèn pin để tìm. Nó hay làm vậy do hắn cho vậy là khôn ngoan.
Casy nghi ngại:
-Có thể hắn cho vài người phục ở trong nhà, chờ chúng ta vô đó sẽ tóm hết không chừng.
-Có thể lắm, hai người đợi đây, ta biết quá trò này mà.
Nói xong, một người im lặng bước ra. Chỉ nghe tiếng lạo xạo thật khẽ theo hướng đi người đó. Hai người còn lại gắng nghe động tĩnh của người thứ nhất, cho đến khi tiếng chân vào đến trong kia.
Một thoáng sau có tiếng gọi từ trong nhà:
-Tụi nó không có núp lại đâu, vào đi!
Thầy Casy và Joad giờ mới vụt dậy, bước vào cái khoảng tối to lớn căn nhà. Muley gặp hai người gần đống tro vẫn còn bốc khói.
-Ta không nghĩ tụi nó dám để ai lại đây, Muley nói có vẻ tự hào…Willy bị ta đánh gục một lần, một phát, hai phát ta bắn tan hai đèn trước xe nó nên tụi nó cẩn thận vô cùng. Tụi nó không bao giờ chắc chắn ta ở đâu, và không khi nào tóm được ta. Ta chẳng hề ngủ gần ngôi nhà nào. Nếu hai người dám đi theo ta, ta sẽ chỉ chỗ ngủ, ở đó chẳng có thằng nào tóm được ai đâu.
-Chú dẫn đường đi, chúng tôi theo chú. Cháu không cho là trú ẩn an toàn trong nhà cha cháu ở đây đâu, Joad thúc Muley.
Muley tiến ra cánh đồng, Joad và thầy Casy bước theo. Họ vừa đi, chân đá mấy cây bông đang mọc:
-Nhờ mấy cây này mà chúng ta núp được kín đáo đây , Mulley thật lòng.
Họ đi theo một hàng dọc giữa cánh đồng. Ngang mương nước cũ họ trượt xuống lòng mương dễ dàng.
-Tạ ơn Chúa, cháu đoan chắc và cá với hai người , Joad la lên… có phải đây là cái hang tại bờ sông không ?
-Đúng đó, sao cháu biết?
-Chính cháu đào hang này. Cháu và anh Noah đào nó. Lúc đó tụi cháu nói là đào vàng nhưng làm thì như con nít đào hang chơi vậy.
Cái thành mương giờ cao hơn đầu ba người.
-Gần tới rồi, Joad tin tưởng.
- cháu nhớ, rất gần tới hang đó rồi.
Muley thố lộ
-Ta luôn ngụy trang hang này, không ai thấy được đâu.
Nền hang đào vàng giờ đã đến, nền toàn cát.
Joad ngồi nghỉ trên nền cát sạch.
Joad ngồi nghỉ trên nền cát sạch.
-Không có cái hang này chắc không ngủ được, cháu ngủ chỗ này chắc yên, nói xong Joad cuộn cái áo làm gối, đặt dưới đầu.
Mulley kéo tấm chắn ngụy trang lại xong vào phần hang của mình.
-Ta cũng ưa nơi này, ông ta nói vọng qua… ta cảm thấy khó ai tìm ra ta được.
Jim Casy vẫn ngồi yên trên cát, gần bên Joad.
Joad thì thào
-Thầy gắng ngủ một chút đi thầy, rạng sáng chúng ta phải di tới nhà Bác John của cháu ngay.
-Ta không ngủ được, thầy Casy trả lời, …trong đầu ta giờ lắm điều suy nghĩ,
Bàn chân ông dãn ra, hai chân khép sát vào nhau. Đầu vị thầy ngữa lên trời, ông ngắm mấy vì sao lấp lánh trên cao. Joad ngáp dài, đặt bàn tay dưới đầu. Hai người im lặng.
Bàn chân ông dãn ra, hai chân khép sát vào nhau. Đầu vị thầy ngữa lên trời, ông ngắm mấy vì sao lấp lánh trên cao. Joad ngáp dài, đặt bàn tay dưới đầu. Hai người im lặng.
Cuộc sống thế gới về đêm giờ đây bắt đầu xuất hiện trên mặt đất. Những cái lỗ, hang, bụi rậm bắt đầu nhúc nhích cảnh sinh hoạt của muôn thú. Những con chuột đồng (gopher) bắt đầu di chuyển, mấy chú thỏ đang mò ra kiếm lá, loài chuột nhỏ chạy thoăn thoắt vụt qua những hòn đất, và những con chim săn mồi đêm bay im re trên đầu chúng .
HẾT CHAPTER 6
ĐHL dịch và edit July 8, 2025
[1]:
Mối thù truyền kiếp giữa hai dòng họ Hatfield và McCoy khoảng 1863 -1891
xảy ra tại giáp ranh West Virginia và Kentucky, theo vùng Tug Fork và sông Big Sandy. Dòng họ Hatfield ờ West virginia của William Anderson trong khi dòng McCoys ở Kentucky dưới sự cai quản của Randolph "Ole Ran;l" McCoy. Sự thù hận tính từ Epharaim Hatfield sinh năm 1765 và William McCoy sinh năm 1750. Mối thù truyền kiếp được dùng trong văn chương Mỹ ám chỉ cho đối thủ cay đằng và đáng gờm dai dẳng nào đó sau này.
No comments:
Post a Comment