Friday, March 28, 2025

THẾ GIỚI THƯƠNG MẠI BẮT ĐẦU TRÁNH XA ĐỒNG USD TẠI SAO?

 TRUMP KHAI HỎA CUỘC CHIẾN THUẾ QUAN CHÍNH LÀ TỰ BẮN VÀO CHÂN 


Nhật Bản BẮT ĐẦU KHAI HỎA VỚI ĐỒNG USD

 Cuộc chiến thương mại không ai ngờ trước: Nhật Bản là nước cho Mỹ vay nhiều hơn cả Trung Cộng nhưng bao lâu nay Nhật im lặng hơn Bắc Kinh. Giờ đây khi Donald Trump bắt đầu áp thuế xe hơi 25% vào xe hơi nhập vào Mỹ bắt đầu ngày 2 tháng 4, 2025 là ĐÒN ĐAU ĐÁNH VÀO TOKYO.

Rõ ràng chúng ta khoan nhìn vào các chính trị gia để biết ai là kẻ thực sự điều hành hay ảnh hưởng chính trường thế giới mà nhìn vào các ông nhà giàu ai là KẺ NẮM CÁC KHOẢN NỢ CHO CÁC CHÍNH PHỦ VAY NHẤT LÀ CHÍNH PHỦ MỸ

NHẬT TỪNG IM LÌM TÀI TRỢ CHO MỸ VAY NỢ QUA TRÁI PHIẾU KHO BẠC TRONG CÁCH CHƠI DÀI HẠN NHƯNG NAY TOKYO PHẢI HÀNH ĐỘNG

Nhật đang RÚT TIỀN HAY NÓI KHÁC ĐI LÀ BÁN TRÁI PHIẾU CỦA KHO BẠC HOA KỲ ĐÂY LÀ TRÒ CHƠI QUYỀN LỰC GIỮA CUỘC CHIẾN TÀI CHÍNH

NHƯNG NAY TRUMP ĐANG TẤN CÔNG VÀO CÔNG NGHIỆP XE HƠI CỦA NHẬT 

SAU NGÀY 2/4/2025 LIỆU BẮC KINH CÓ NỐI TIẾP GAME CHƠI NÀY CỦA TOKYO?



CÁC DẤU HIỆU CẢNH BÁO CHO ĐỒNG USD

VUA DẦU ARAB SAUDI ĐANG TIẾN TỚI GẦN VỚI ĐỒNG YUAN CỦA BẮC KINH LÀ MỘT DẤU HIỆU LO SỢ LẤY USD LÀM CỦA?


LIỆU ĐỒNG YUAN CÓ HẤT ĐƯỢC VỊ TRÍ CỦA USD TRONG TÌNH HÌNH NÓNG HIỆN TẠI


KỊCH BẢN RA SAO KHI VUA DẦU TRUNG ĐÔNG CHỌN NHÂN DÂN TỆ (yuan)  LÀM CỦA CẢI


PHẢI CHĂNG ĐỒNG YUAN ĐƯỢC VUA DẦU TRUNG ĐÔNG (OPEC) CHỌN THAY USD

SỰ LỚN MẠNH CỦA KHỐI BRICS



 Kịch bản dầu mỏ mới dự đoán gì về đồng USD

Vào giữa tháng 3 năm 2022, tờ Wall Street Journal đưa tin Arab Saudi  nước xuất cảng dầu thô lớn nhất thế giới từng  đàm phán với Bắc Kinh, khách hàng nhập cảng dầu thô lớn nhất thế giới, để định giá một số dầu xuất khẩu của nước này bằng đồng yuan của Trung Hoa. Tờ Wall Street đã đăng tin báo động rằng: "theo tin từ một số nhân vật tin cậy một hành động như vậy sẽ làm GIẢM SỰ THỐNG TRỊ  của đồng đô la (hay petrodollar)  trên thị trường dầu mỏ toàn cầu


Bất kỳ hành động  nào làm giảm sự thống trị của đồng đô la cũng sẽ tác động đến nền kinh tế toàn thế giới. Do đó, điều quan trọng là chúng ta phải hiểu nỗ lực của Arab Saudi trong việc xích lại gần Trung Hoa có ý nghĩa vì sao và như thế nào.


Nhưng trước khi muốn bàn về vấn dề đó, chúng ta cần lật lại một ít lịch sử.


NHÌN LẠI QUÁ KHỨ và SỰ HÌNH THÀNH PETRODOLLAR do sao?


Vào ngày 14 tháng 2 năm 1945, Tổng thống Hoa Kỳ lúc đó là Franklin D. Roosevelt đã tiếp một vị khách trên tàu USS Quincy, một con tàu hải quân của Hoa Kỳ đang thả neo ở Hồng Hải. Vị khách mời là Vua Ibn Sa’ud của Arab Saudi, quốc gia có trữ lượng dầu mỏ được phát hiện lớn nhất thế giới


Mặc dù khi đó Mỹ là nhà sản xuất dầu lớn nhất trên toàn cầu, nhưng nỗi lo ngại về mức cung dầu cho xe hơi của Hoa Kỳ sẽ khiến dự trữ dầu nội địa của nước này sụt giảm nhanh chóng. Hoa Kỳ do đó cần đảm bảo một nguồn cung cấp dầu khác đảm bảo. Để đổi lấy việc tiếp cận các nguồn dự trữ dầu của Arab Saudi,  Quốc vương Ibn Sa’ud được Hoa Kỳ hứa hỗ trợ đầy đủ về quân sự cho vương tộc Al Saud. Điều quan trọng cần hiểu ở đây là sự đảm bảo an ninh của Mỹ không được mở rộng cho người dân Arab Saudi  hay chính phủ  nước đó mà là triều đại Al Sa'ud.


4

hình - vị trí quân sự Mỹ tại Trung Đông các vua dầu 


Arab Saudi quyết định định giá xuất cảng dầu bằng đồng đô la. Nguyên nhân chính là do Hoa Kỳ đã nổi lên như là một nền kinh tế mạnh nhất thế giới sau Thế chiến thứ hai, và đồng USD là trung tâm của hệ thống tài chính mới vào thời điểm  lịch sử đó.


Từ ngày 1 đến ngày 22 tháng 7 năm 1944, một nhóm các chủ nhà băng, chính trị gia và nhà kinh tế tập trung tại khách sạn Mount Washington ở Bretton Woods, New Hampshire, Hoa Kỳ. Mỹ đã sẵn sàng đổi đô la thành vàng ở mức 35 đô la cho một ounce ( hay 31,1 gram). Điều này làm cho đồng đô la trở thành đơn vị tiền tệ quốc tế hàng đầu được lựa chọn, vì nó là loại tiền tệ duy nhất có thể chuyển đổi thành vàng. Điều này đã mang lại cho đồng đô la một đặc quyền thống trị. Các quốc gia khác đã phải kiếm được số đô la này để trả cho các mặt hàng như dầu mỏ.  Do vậy Hoa Kỳ có cơ hội được yêu cầu in tất cả số đô la mà họ cần.


Đặc quyền thống trị  này vẫn tiếp tục cho đến ngày nay mặc dù đồng đô la nay không còn có thể chuyển đổi thành vàng. (từ thời TT Richard Nixon)  Hệ thống tài chính quốc tế xuất hiện sau Thế chiến II vẫn là lý do chính. Cùng với vấn đề đó,  tập đoàn dầu mỏ do Saudi Arab dẫn đầu, Tổ chức Các nước Xuất Cảng Dầu mỏ (OPEC), tiếp tục định giá dầu bằng đô la. Do hầu hết các quốc gia nhập dầu, họ cần đô la Mỹ để thanh toán. Để kiếm được số đô la này, họ cần định giá hàng hóa xuất cảng của mình bằng đô la. Việc này về căn bản đảm bảo sự tiếp tục của hệ thống tài chính toàn cầu dựa trên USD.



SỰ THỐNG TRỊ CỦA HẢI QUÂN HOA KỲ BẢO VỆ CÁC NƯỚC DẦU MỎ TRUNG ĐÔNG NHỜ VÀO ĐỒNG USD LÀ CỦA CẢI CHO CÁC VUA DẦU


HÌNH- USNI News Fleet and Marine Tracker: Dec. 16, 2024

December 16, 2024 12:36 PM - Updated: January 1, 2025 6:51 PM

cập nhật vị trí các hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ vào ngày 16/12/ 2024 



NHƯNG TÌNH THẾ ĐANG XOAY CHIỀU


CÁC VUA DẦU ĐANG ĐẾN GIAI ĐOẠN KHÔNG CẦN CÁC HẠM ĐỘI HOA KỲ DO CỤC DIỆN CHIẾN TRANH THẾ GIỚI ĐÃ THAY ĐỔI SÂU SẮC 

CÁC HẠM ĐỘI KHỔNG LỒ TỪ TỪ LỖI THỜI QUA HÌNH THÁI CHIẾN TRANH HIỆN ĐẠI 

CÁC HÌNH THÁI CHIẾN TRANH BẰNG HỎA TIỄN,  DRONES, TRANH ĐIỆN TOÁN ĐIỆN TỬ, NGOẠI TẦNG KHÔNG GIAN CÙNG SỰ VƯƠN LÊN CÔNG NGHỆ QUÂN SỰ CAO CỦA CÁC KHỐI CHỐNG USD ĐANG THU HÚT CÁC VUA DẦU TRUNG ĐÔNG

SỰ CHI TIÊU VÔ GIỚI HẠN, NỢ QUỐC GIA CỦA HOA KỲ TIẾP ĐÀ LÀM TRỊ GIÁ USD CÀNG GIẢM KÉO THEO KHO CỦA USD CỦA NHÀ GIÀU THẾ GIỚI NHẤT LÀ VUA DẦU TRUNG ĐÔNG BỊ GIÁN TIẾP HAO HỤT


U.S. National Debt Breaks Records, Tops $35 Trillion


Sự đểu cáng của đồng USD khi Hoa Kỳ mặc sức mượn nợ và tiêu xài trong khi hậu quả lạm phát USD thì các ông nhà giàu thế giới đều ĐỒNG CHỊU ĐỰNG?
hơn 4000 tỷ USD Mỹ phát cho dân Mỹ xài trong đại dịch Covid-19 đã góp phần tăng nợ và tăng lạm phát Hoa Kỳ 
Nhưng hậu quả chung đâu phải số nợ quốc gia Mỹ mà túi tiền nhà giàu thế giới bị GIẢM GIÁ TRỊ DẦN?



SỰ THỐNG TRỊ CỦA ĐỒNG USD ĐỐI VỚI NGƯỜI GIỮ CỦA USD ĐANG ĐI ĐẾN TỨC NƯỚC VỠ BỜ NHẤT LÀ QUYỀN LỰC TRỪNG PHẠT CỦA NGÂN HÀNG THẾ GIỚI VỚI NHỮNG CHỦ NHÂN USD TRONG ĐÓ CÓ CÁC NƯỚC THÙ ĐỊCH NHƯ NGA, IRAN, BẮC HÀN...

 

tỷ trọng màu xanh chỉ NHÀ GIÀU THẾ GIỚI GIỮ USD NHIỀU NHẤT 6461 TỶ USD THỨ 2 LÀ ĐỒNG EURO 2118 TỶ 



SỰ thật nào cũng là sự thật, dù chúng ta không muốn vậy khi trong tay đang giữ đồng USD. 

Thưa bạn đọc

Từ Petrodollar, nên bao lâu nay, Đồng đô la Mỹ là đồng tiền chiếm tỷ lệ cao nhất của thế giới, rõ ràng là túi của của các ông nhà giàu thế giới (xem hình trên). Do đó là vị thế thống trị của đồng đô la mang lại cho Hoa Kỳ sức mạnh cưỡng chế  mà nước Mỹ từng sử dụng dưới hình thức ĐÓNG BĂNG hay THU GIỮ USD để trừng phạt các đối thủ. Trong hai thập niên qua Hoa Kỳ đã dựa vào các lệnh trừng phạt tài chính ngày càng thường xuyên hơn. Điều này càng làm cho các ông nhà giàu đang giữ USD cảm thấy bất an dù họ vẫn là đồng minh của Mỹ.


Người ta lập luận Mỹ càng lúc càng dùng đồng đô la như một vũ khí cho chính sách ngoại giao đó là nguyên cớ cho các nước dù đang buôn bán hợp tác với Mỹ  càng chuyển các hoạt động kinh tế xuất cảng sang các loại tiền tệ khác để tránh mối họa trừng phạt cưỡng chế usd trong nay mai. Càng lúc càng có sự gia tăng chính sách "chống đô la", được xác lập để giảm sự phụ thuộc vào đồng tiền USD. Mặc dù trước mắt chính sách chống đô la chưa đạt được mục tiêu  nhưng các phân tích hiện chỉ ra trong nhiều trường hợp đã thành công. Các mô hình "phi đô la hóa" sau các lệnh trừng phạt; điển hình Nga và Arab Saudi đã bán dầu cho Trung Cộng và lấy đồng yuan. 


Mặc dù chưa ai kết luận các lệnh trừng phạt đe dọa vị thế của đồng đô la là đồng tiền chủ chốt của thế giới, do người ta lo sợ hậu quả tương lai như Nga và một số đối thủ khác của Mỹ nhưng hậu quả tiềm tàng của việc lạm dụng các lệnh trừng phạt vẫn rất đáng lo cho họ. 

Đáng chú ý nhất là khi Mỹ đã lạm dụng các lệnh trừng phạt để làm vũ khí ngoại giao rõ ràng nó đang làm suy yếu hiệu quả của trừng phạt theo thời gian khi các đối thủ của Hoa Kỳ phát triển các hệ thống và phương pháp hợp tác riêng biệt tách rời USD mà chúng ta có thể theo dõi phần tiếp theo...


PHẦN 2:


KHỐI BRICS GỒM BRAZIL, RUSSIA, INDIA, CHINA VÀ SOUTH AFRICA 


hiện đang có thêm hàng chục thành viên mới tổng cộng dân số bằng nửa thế giới


hình -BRICS  (đỏ và màu vàng) SO VỚI G7 HIỆN TẠI


BRICS MỤC ĐÍCH VÀ TOAN TÍNH


Nhóm BRICS viết tắt từ Brazil, Russia, India, China, South Africa là 5 nước tiên phong cho khởi đầu một liên minh kinh tế đối trọng với khối kinh tế Tây phương do Hoa Kỳ cầm đầu nay đã trở thành một thế lực chính trị lớn trong hai thập kỷ qua tức là sau năm 2000. Ý chính là họ dựa trên mong muốn tạo ra một đối trọng với ảnh hưởng của phương Tây trong các thể chế chính trị kinh tế toàn cầu.

Putin hiện có thể tăng cường sự tập trung chống phương Tây, bao gồm cả các nỗ lực nhằm loại bỏ đồng đô la Mỹ trong đó có sự tiếp tay của Trung Cộng một cường quốc kinh tế đang đứng trước cuộc chiến thương mại với Hoa kỳ nhất là sau khi Donald Trump nhậm chức.


Tưởng cũng cần nhắc lại, các nước tạo nên BRICS là Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi,  thành lập vào năm 2009, BRICS là hậu quả do họ đã và đang bị các cường quốc phương Tây thống trị quá mức và họ nhận thấy kinh tế Tây phương cuối cùng lại chẳng làm lợi gì cho họ là các nước đang phát triển ngoài bị USD khống chế và ràng buộc. Khối này đã qua hai thập niên tìm cách phối hợp các chính sách kinh tế và ngoại giao của các thành viên, thành lập các thể chế tài chính mới và giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ. Nga và Trung Cộng là hai lực tác động chủ chốt trong khối BRICS.

Tuy nhiên dù muốn hay không,  BRICS đã phải vật lộn với những ý kiến chưa thống nhất nội bộ về nhiều vấn đề trong đó có quan hệ với Mỹ nhất là gần 3 năm Nga xâm lăng Ukraine. Nhưng điều báo động cho khối kinh tế USD là số lượng thành viên ngày càng tăng của khối này vừa mở rộng ảnh hưởng vừa tạo ra những căng thẳng mới. Trong đại hội lần thứ 15 của BRICS năm 2023 BRICS loan báo sẽ có 5 thành viên mới được vào BRICS chính thức từ tháng Giêng 2024 là Argentina, Egypt, Ethiopia, Iran, Saudi Arabia và the United Arab Emirates. Trong 5 nước này đáng chú ý là Saudi Arabia là vua dầu thế giới. 


TẠI SAO BRICS ĐANG TRỞ THÀNH MỐI LO CHO KHỐI USD?


Tuy BRICS đang là một khối kinh tế ban đầu còn lỏng lẻo do họ là một khối kinh tế đang cố gắng PHI TÂY PHƯƠNG HÓA nhưng hiện tình nay đang báo hiệu họ đang phối hợp nỗ lực kinh tế và ngoại giao xung quanh một MỤC ĐÍCH  CHUNG.  Mục đích chung đó là gì? Họ rõ ràng đang tìm cách xây dựng một biện pháp chính trị kinh tế rất chiến lược chống đối lại những gì họ coi là sự thống trị của quan điểm phương Tây ví dụ chẳ Ngân hàng Thế giới (World Bank), Nhóm G7 và Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Dĩ nhiên việc mở rộng BRICS trong năm 2024 đi theo nhiều tác động địa chính trị nếu chúng ta để ý tới DÂN SỐ hiện tại của BRICS là bao nhiêu? Mười nước BRICS hiện chiếm hơn một phần tư trữ lượng kinh tế thế giới và chiếm tới 1/2 dân số toàn cầu. Đây là điều đáng báo động cho khối USD. BRICS với sự tiếp tay của Trung Cộng và Nga. Phải nhắc lại số lượng thành viên ngày càng tăng cũng mang đến những thách thức mới cho khối USD đó là chưa kể sự phản kháng ngày càng tăng từ các quốc gia phương Tây và sự chia rẽ trong khối USD nhất là sau khi Donald Trump nhậm chức vào ngày 20/1/2025 tới. Vừa qua, một số nhà chính sách châu Âu đã cảnh báo tâm lý chống phương Tây đang ngày càng trở nên sâu sắc hơn. BRICS là kết quả của phản ứng yếu kém của phương Tây đối với nhu cầu của các nước thu nhập thấp hay nghèo. Họ nói rằng các nước phương Tây hay khối USD cần bắt đầu cải cách các tổ chức tài chính to lớn hơn. Có nhà phân tích cho rằng phương Tây bao lâu nay kiêu ngạo hay coi thường sự phát triển hay nhu cầu phát triển của Nam Bán Cầu là điều không quá đáng. Có một số phân tích gia cho rằng cố gắng phi đô la hóa của BRICS dù sao chăng nữa sẽ làm suy yếu của đồng USD và do sức khỏe kinh tế của Hoa Kỳ đang có vấn đề nhất là con số nợ quốc gia của Mỹ đang chạm ngưỡng 35 trillions USD?


GIÁ TRỊ ĐỒNG TIỀN ẢO BITCOIN CÀNG LÚC CÀNG TĂNG 


Chính Elon Musk vừa qua đã cảnh báo cú "bankruptcy" của Mỹ không là viễn tưởng và nay hành động hay xu hướng rất đáng nghi của Elon Musk về "vỗ béo con heo" kho tàng Bitcoins (tiền ảo) để giữ của cho chính Elon Musk với sự tán đồng của Trump là điều đáng nghi ngại trước? Chúng ta nên quan tâm tại sao vàng càng lúc càng tăng giá trị do nhu cầu giữ của trên thế giới càng lúc càng nhiều? Tổng hợp lại nó báo hiệu cho tâm lý bất an về USD đó thôi.


Cuộc thi tài chạy đua giữa thỏ (USD) và Rùa (BRICS) trong truyện ngụ ngôn xưa cho chúng ta thấy bác rùa tuy chậm nhưng kiên trì nhưng cuối cùng đã thắng chú thỏ (USD) ngông nghênh tự kiêu và ngạo mạn. Nhất là chúng ta chớ quên có vua dầu Arab Saudi đang là thành viên trong khối BRICS, Ấn Độ và Trung Cộng hiện nay là hai khối kinh tế to lớn của thế giới. Điều đáng chú ý và ắt hẳn bạn đọc không quên Nga tuy có nền kinh tế không lớn hơn Trung Cộng và Ấn độ nhưng là nước có kho vũ khí hạt nhân đứng đầu thế giới. Tại sao chúng ta không nghĩ rằng BRICS đang dựa vào sức mạnh HẠT NHÂN của Nga. Nói về kinh tế dĩ nhiên là sức tiêu thụ, sự tiêu thụ của khối BRICS chiếm nửa dân số thế giới là vấn đề khó thể bỏ qua.


SỰ THẬT TRONG BỀ SÂU

NHÀ GIÀU THẾ GIỚI AI ĐANG GIỮ USD LÀM CỦA ĐANG ĐỨNG NGỒI CHẲNG AN TRÊN NÚI CỦA DO HỌ VỪA LO NGẠI VỪA BẤT MÃN VỀ USD


ĐỒNG TIỀN LIỀN KHÚC RUỘT VẤN ĐỀ SÂU XA NHẤT LÀ LÚC CÁC ÔNG NHÀ GIÀU THẾ GIỚI TỪNG ĐAU LÒNG KHI CỦA CẢI CỦA HỌ BẰNG USD ĐANG BỊ GIẢM GIÁ TRỊ DẦN ĐI QUA SỰ TIÊU PHA QUÁ TRỚN CỦA HOA KỲ KHIẾN HỌ BẮT BUỘC PHẢI TÌM PHƯƠNG KẾ MỚI?


HÀNH ĐỘNG TIẾP THEO CỦA NHÀ GIÀU THẾ GIỚI LÀ GÌ? CÒN NHIỀU GAY CẤN NHƯNG ĐIỀU ĐÓ CHẮC CHẮN SẼ XẢY RA ./.


ĐHL 




ĐỘNG ĐẤT THẢM HỌA ĐỘ ĐỊA CHẤN RICHTER LÀ GÌ

CÁCH XA TÂM CHẤN CẢ 1000 KM NHƯNG HỒ TẮM TRÊN NÓC CAO CỦA KHÁCH SẠN HẠNG SANG TẠI VỌNG CÁC THÁI LAN DAO ĐỘNG DỬ DỘI 


 TIN MỚI HÔM NAY 28/3/2025 ĐỘNG ĐẤT 7,7 ĐỘ RICHTER TẠI MIẾN ĐIỆN 
có thể đây là trận động đất lớn thứ HAI nếu so với trận Tsunami tại Nhật vào năm 2011

SÓNG THẦN CỦA TRẬN ĐỘNG ĐẤT 14 NĂM TRƯỚC -2011- TẠI NHẬT VỚI CƯỜNG ĐỘ 9.  ĐỘ RICHTER gây cho non 20 ngàn người Nhật chết và hơn 2500 người mất tích 


 BREAKING NEWS TODAY 28/3/2025



TIN MỚI HÔM NAY 28/3/2025 ĐỘNG ĐẤT 7,7 ĐỘ RICHTER TẠI MIẾN ĐIỆN

 

TIN GIỜ CHÓT  ngày 28.3.2025 MIẾN ĐIỆN



TRẬN ĐỘNG ĐẤT TRÊN 7.7 ĐỘ RICHTER NGÀY HÔM NAY TẠI MIẾN ĐIỆN GÂY SỤP ĐỔ LAN TỚI VỌNG CÁC VÀ RÚNG ĐỘNG MẠNH TẠI HÀ NỘI, SÀI GÒN LAN TỚI ĐẢO HẢI NAM '


Building 33 tầng đang xây tại Vọng Các bị sụp hoàn toàn 

BẤM VÀO LINK DƯỚI 


Ngày 28-3, Chương trình Nguy cơ động đất của Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ (USGS) dự báo số người thiệt mạng có thể dao động từ 10.000 đến 100.000 người, và tác động kinh tế có thể lên tới 70% GDP của Myanmar. Các khu vực Sagaing và Meiktila được dự báo là các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất tại Myanmar.''''



"Nhìn chung, dân cư ở khu vực này sinh sống trong các công trình dễ bị ảnh hưởng bởi rung chấn động đất, mặc dù vẫn có các công trình chịu lực tốt. Có khả năng xảy ra thương vong cao và thiệt hại nghiêm trọng. Và thảm họa có thể lan rộng", báo cáo của USGS cho biết.

Theo truyền thông Myanmar, một bệnh viện 1.000 giường tại thủ đô Nyapyitaw nằm trong số các tòa nhà bị hư hại

CHO ĐẾN hôm nay gần 2 ngày trôi qua hi vọng sống sót cho rất nhiều nạn nhân đang bị chôn vùi trong các đống đổ nát càng lúc càng cạn kiệt

Miến Điện là nước nghèo phương tiện rất hiếm nên ứng phó với thiên tai như động đất càng khó hơn. Người ta còn dùng tay không để đào bới nên càng tuyệt vọng




II- Tìm Hiểu về Sóng địa chấn

   Sóng địa chấn (seimic waves) là chấn động truyền đi từ lòng đất; chấn động này được ghi nhận vào một dụng cụ gọi là địa chấn đồ (seismograph). Địa chấn đồ ghi được có hình chữ Z (zigzag-chữ chi) đánh dấu biên độ dao động sóng địa chấn ngay dưới vị trí đặt dụng cụ đo lường nói trên. Địa chấn đồ có độ nhạy bén đủ khả năng phóng đại rung động của mặt đất, do đó có khả năng theo dõi các trân động đất mạnh nào trên thế giới. Thời gian, vị trí và cường độ địa chấn có thể đọc được nhờ và dữ kiện tại các trạm địa chấn đồ này.

 


The Richter Magnitude Scale

                                                ĐỊA CHẤN KẾ ĐƠN GIẢN

''Modern seismograph machines recording seismic waves. 
MÁY ĐO ĐỊA CHẤN HIỆN ĐẠI 



Năng lượng sinh ra từ trận địa chấn xem như là năng lượng phá hoại.
Cường độ 5.3 xem như địa chấn vừa, địa chấn mạnh phải từ 6.3 độ Richter trở lên. Như đã nói trên sai biệt 1 số nguyên từ địa chấn kế Richter vì tính theo logarith thập phân nên nó hơn thua nhau gấp 10 lũy thừa 1.5 lần về cường độ.

Nếu tính theo năng lượng thì sai biệt một số trên cường chấn kế Richter nó hơn thua nhau thừa số [31.623] lần năng lượng.

con số [31.623] sinh ra do đâu? đó là 
10 1.5

 (10 lũy thừa 1.5 = 31.623)

Năng lượng sinh ra do động đất liên quan như là năng lượng phá hoại, gia tăng tương ứng với lũy thừa 1.5 với độ lắc shaking amplitude. Như chúng ta biết với hơn thua nhau 1 con số thì độ lắc hơn thua nhau 10 (lũy thừa 1.5) như thế hơn thua nhau 1 độ Richter có nghĩa năng lượng hơn thua nhau tương ứng với thừa số (31.623) với năng lượng phát sinh

Chúng ta có thể thí dụ nói gọn lại như sau:

Gọi N1 là năng lượng sinh ra của trận động đất có cường độ 7.0 Richter
thì năng lượng sinh ra của trận động đất của trận động đất 8.0 độ Richter là:
N2 = (31.623)[N1]

Và năng lượng của trận động đất thứ 3 có cường độ 9.0 Richter là:
N3 = (31.623x 31.6230)[N1] = 1,000 [N1]

và trận động đất thứ 4 với cường độ 10.0 Richter là:

N4 = (31.623x31.623x 31.623)[N1] = 31,623 [N1]
(ba mươi mốt ngàn sáu trăm hai mươi ba lần N1)

nói tóm lại hơn thua nhau chỉ 1/2 hay 1 độ địa chấn là mức độ phá hoại khác nhau rất xa !

Địa chấn có số đo 2.0 hay ít hơn gọi là tiểu địa chấn, cho đến 4.5 thì con người ít lưu tâm nhưng thực ra có hàng tram ngàn cơn địa chấn hàng năm và độ nhạy của các địa chấn đồ khắp nơi trên thế giới ghi được.

Most of the largest known earthquakes have been centred around the Pacific's Ring of Fire. Image credit: WIkimedia/Gringer

ĐA SỐ CÁC TRẬN ĐỘNG ĐẤT LỚN THẾ GIỚI ĐỀU XẢY RA THEO VÀNH ĐAI LỬA THÁI BÌNH DƯƠNG NHƯ HÌNH TRÊN 
 


Các trận địa chấn lớn có ghi được như Good Friday 1964 tại Alaska, có cường chấn 8.0 và cao hơn. Trung bình địa chấn cỡ này thừong xảy ra trên thế giới hàng năm. Do Địa chấn kê Richter không có con số cao hơn nữa nên hiện nay có một loại địa chấn kế mới hơn gọi là the Moment magnitude scale đã được tu chính để đo các trận địa chấn lớn hơn;

HÌNH ẢNH GHÊ RỢN CỦA SÓNG THẦN TẠI NHẬT BẢN TRONG TRẬN ĐỘNG ĐẤT 8.9 ĐỘ RICHTER VÀO NÀY 11.3.2011

 

ví dụ trận địa chấn khổng lồ tại Nhật bản ngày 11 tháng 3, 2011 có cường độ trên 8.9 gây ra cơn Tsunami trên 10 mét gây thiệt hại khủng khiếp ngừơi và của cho Nhật bản.

Thiệt hại do Địa chấn ảnh hưởng gián tiếp từ sự sụp đổ nhà cửa gây chết chóc cho dân cư thôi, chứ cùng một địa chấn trên ở các vùng hẻo lánh nó cũng chưa gây cho thú vật hoảng sợ, hay ngay dưới lòng đại dương vẫn hay có các cơn địa chấn lớn mà con người trên đại lục hàng ngày vẫn chưa cảm nhận ra.
                                      *
các trận địa chấn lớn tính theo cường độ chất nổ TNT
   1 megaton= 1 000,000 tons
8.7 Richter có sức mạnh tương đương với 309.5 megatons TNT ví dụ trận động đất 
Sumatra earthquake  tại Indonesia vào năm 2005

8.8--- 357.1 megatons TNT -----

ví dụ trận Chile earthquake vào năm 2010

9.0--- 476 megatons TNT 

 

ví dụ trận Lisbon earthquake tại Bồ đào Nha vào năm 1755

9.0--- 476  megatons TNT

 

ví dụ trận Sendai earthquake and tsunami Japan vào năm 2011

 

May mắn thay, hiện thế giới hàng năm có khoảng 1 triệu trận động đất nhỏ 2 độ richter và chỉ 5000 trận cường độ 5 độ richter mà thôi.

 

Còn động đất kinh khủng tới 10 độ richter thì quả rất hiếm xảy ra./.




ĐHL BIÊN SOẠN 

Thursday, March 27, 2025

ĐHL: NHẠC XƯA và NHẠC NAY

 


Chào bạn đọc 

Thực sự mà nói chúng ta đang lo ngại văn hoá VN càng lúc càng xuống dốc thảm hại trong đó có vấn đề âm nhạc.

Ngày xưa hai miền dù trong tình trạng qua phân chinh chiến  vẫncó nhiều nhạc sĩ nổi tiếng. Chúng ta đã có may mắn thưởng thức nhiều tác phẩm vượt thời gian.

Xin khỏi dẫn chứng chi tiết nhưng chắc hẳn quý bạn  đọc đồng ý điểm này.

Giờ thì sao? Chúng ta hãy thử tìm có bao nhiêu nhạc sĩ có tác phẩm vượt thời gian? nửa thế kỷ và non thế kỷ như trước đây?

Nhạc "thời trang" hiện nay nhiều lắm nhưng không có những bài ca bất hủ nào? 

Chúng ta dù muốn hay không đều khách quan nhận xét tình trạng  sáng tác hiện nay có thể đang ở  tình trạng 'lạm phát' kể cả nhạc sĩ và tác phẩm. Ngoài lề một ít, chúng ta thấy số lượng "thi sĩ - văn gia" đều nằm trong tình trạng tương tự? 

 Nhạc sĩ (thi sĩ và văn sĩ) theo thời sáng tác khá nhiều nhưng không sống dài lâu? Ngoài ra 'áo thụng vái nhau' tự xưng và 'đẽo ghế' cho nhau, hay dán 'mác' cho nhau khá phổ biến. Sự 'lạm phát' như vậy nó không công bằng khi một số lượng văn gia thi sĩ này lại 'che mắt thế gian' tự ngồi lên ngang hàng với các văn gia thi sĩ thứ thật?

Tưởng cũng nên mở ngoặc một ít về nguyên nhân thời nay tại sao thời này người mình lại có tình trạng lạm phát nhạc sĩ, văn gia, thi sĩ nhiều đến thế? 

Thời đại tân tiến chỉ cần có tiền là in ấn dễ dàng. Thứ đến con người ta hay tự đánh lừa chính mình tưởng biết được nhạc lý, phối âm hay làm được vài bài thơ cùng in được vài bài viết trên sách báo là trở thành nhạc sĩ, văn gia, thi sĩ đến nơi?

Không phải thế, chúng ta hãy nghĩ tới đối tượng (audience) tức là khán giả, nói rộng ra là người dân mình có thẩm thấu  hay thưởng thức, chấp nhận tác phẩm hay chăng? Chất lượng tác phẩm từ nhạc, văn và thơ có thực sự lưu hành lâu dài trong dân gian và tác động đến tâm lý quần chúng sâu đậm hay chăng?

Thiết nghĩ khi có tiền chúng ta có thể và có quyền in ấn số lượng bao nhiêu cũng được; nhưng vấn đề 'trở thành nhạc sĩ văn gia thi sĩ'  THẬT TÌNH LÀ VẤN ĐỀ RẤT KHÁC.

***

Chúng ta thử hỏi TẠI SAO nước mình hiện nay quá hiếm hoi hay rất ít thế hệ nhạc sĩ tiếp nối nổi danh? 

Thẳng thắn trả lời rằng: trước tiên và giản dị nhất đó là do họ chỉ đáp ứng thị hiếu theo kiểu "mỳ ăn liền' không có "chiều sâu". 

Chúng ta thử nghe một số bản nhạc hiện tại, kể cả nhạc trẻ hiện nay ra sao? Bản nhạc hay, số lượng rất ít. Còn đa số đều nằm trong tình trạng bắt chước tiết tấu- âm hưởng kể cả nội dung đều na ná giống nhau. Có số thì nghe âm hưởng như nhạc Tàu, có số thì Hàn... Đa phần không có tính đặc thù. 

Những cây "đại thụ âm nhạc" ngày trước tất cả đều có tính "đặc thù" từ nội dung cho đến giai điệu.

Nhạc Phạm Duy, Nhạc Hoàng Thi Thơ, Lê Thương, Phạm đình Chương, Lam Phương, Xuân Tiên...kể cả số nhạc sĩ ra đi kháng chiến chống Pháp như Văn Cao, Doãn Mẫn, Lưu hữu Phước...rất nhiều nhạc sĩ tài danh khác, đều có tính đặc thù.


***


Hôm nay người viết bài tình cờ đọc trên báo RFI,  được biết nhạc sĩ Xuân Tiên (sinh năm 1921) từng có một quan niệm tương tự như điều người viết vừa nghĩ. Tôi  mừng do ý nghĩ của tôi vừa được chứng minh qua lời phẩm bình của một nhạc sĩ lão thành nhất trong làng tân nhạc VN trước 1975.


Nhạc sĩ Xuân Tiên trong lễ mừng lễ đại thọ 100 tuổi  của ông tại Úc Châu (1921-2021), người nhạc sĩ VN cao tuổi nhất hiện đang còn sống khi nghĩ về phong trào tân nhạc hiện nay ông tâm sự:

- "Tôi mong, thế hệ sau này, các nhạc sĩ nên chú trọng về âm điệu, về giai điệu của những bản nhạc để cho nó thích hợp hơn bây giờ. Vả lại, tôi nghĩ, nền âm nhạc Việt Nam phải mang dân tộc tính. Khi nhạc tấu lên thì người ta biết bản nhạc này là của Việt Nam, bản nhạc kia của nước khác. Tất nhiên, làm nghệ sĩ thì phải biết, phải hiểu rõ và tôn trọng nghệ thuật chứ đừng nghĩ nhiều đến thị hiếu của quần chúng. Người ta thích nhưng nói cho đúng thì trình độ quần chúng không bao giờ bằng trình độ của người làm chuyên môn. Mỗi một sáng tác của cùng một nhạc sĩ đi nữa, cũng không nên lặp lại âm điệu mà mình đã sáng tác rồi"... (RFI -XUÂN TIÊN VÀ DÂN TỘC TÍNH TRONG ÂM NHẠC)

Ngày đó chúng ta chỉ nghe qua bản nhạc đều biết của nhạc sĩ nào. Không thể nào lầm lẫn từ tiết tấu, làn điệu và kể cả nội dung. Những làn điệu (melody) dành cho một bản nhạc nào đó, dù có biến tấu (variation) ra sao chăng nữa?  Dù người nhạc trưởng thời nay có fantasie cỡ nào, khi nghe ta cũng phân biệt được đây là bản nhạc nào của ai, không lầm vào đâu được.


Thời nay 'Định hướng văn hoá' đã tạo nhiều nhạc sĩ xu thời. Làn nhạc hiện đại chưa dám vượt ra một biên giới 'cho phép' nào đó? Ngoài ra, sự khan hiếm nhân tài trong lĩnh vực âm nhạc không phải là không có.  Tại sao lại khan hiếm nhân tài? nguyên nhân khá nhiều nhưng điều quan yếu nhất là do Giáo Dục và hệ quả của 'phát triển tư duy' thời đại là điều không thể không cho là nguyên nhân. Có thể, vấn đề này không nên bàn ở bài viết này.

Tiết tấu nhạc hiện đại tại Việt Nam hiện nay ít có bài ca hay lưu tiếng lâu dài nếu không muốn nói phần nhiều pha trộn bắt chước âm hưởng nhạc ngoại từ  Hàn đến Mỹ từ Tàu đến Tây.
Cách thức hoà âm cho đến phần chấm dứt bài hát phần đông đều chọn một type giống nhau là cao ngất đứt khoảng thậm chí rú lên một cách vô lý sau cùng...

Người  thưởng thức hiện nay chẳng cần gì nội dung,  nghe xong rồi bỏ theo vài phút phù du thư giãn...

Phong trào karaoke lan rộng khắp nước. Những âm thanh càng ngày càng 'làm phiền' xã hội. Hiện nay 'lạm phát tiếng ồn' đang 'tra tấn' các cộng đồng dân cư tại VN không bao giờ ngơi nghỉ. Tuy nhiên, nhìn chung phong trào karaoke tại VN đều phát triển thể điệu nhạc bolero một loại nhạc thịnh hành thời trước của miền nam.  Chúng ta đi đến câu hỏi: phải chăng nhạc thời nay không mua chuộc được "trái tim" mọi người?

Ý nghĩa bài ca ít được người ta chấp nhận  nên nhạc hiện đại khó sống lâu. Phải chăng các  bản nhạc thời nay đều được các nhạc sĩ thiếu trình độ làm ra từ những hời hợt vô hồn?

Số lượng nhạc sĩ nhiều nhưng tác phẩm từa tựa bắt chước nhau từ melody tức là làn điệu du dương na ná giống nhau, những bản nhạc nghe qua tuy khác bài nhưng bị lầm tưởng là giống nhau do đều tương tự về cung điệu. Thường các bài hát loại này thừong cao vút lên một cách khác lạ để ngưng bài...

Từ nội dung đến hình thức na ná nhau như thế thì kết quả cuối cùng không có nhạc sĩ lớn sau 1975 là vậy. Đây là sự thoái hoá âm nhạc Việt khi so với thế hệ nhạc sĩ đi trước.

Tại hải ngoại ngoài việc ca hát những ca khúc trước 1975 nếu nói rằng sau 1975 có bản nhạc nào có khả năng vượt thế kỷ hay chăng? thật khó chọn lựa. Dù cái mốc 1975 là điểm nổi bật sâu đậm cho người ra đi nhớ hoài nhưng các nhạc sĩ lớn lớp thế hệ cha ông đã già nua khô héo tư tưởng do mất nước và thất vọng sinh ra cộng hưởng với thời gian chồng chất.

Thế hệ nhạc sĩ trẻ hải ngoại bị pha trộn bản sắc văn hoá lưu vong nên có thể có sáng tác nhạc nhưng lưu dấu thâm niên vào dân tộc VN thì khó lòng lâu dài so với ngày xưa.

Trong chừng mực nào đó người viết mong đưa ra cái chung nhất chứ không chú mục vào cá nhân nào dù xưa hay nay. Phát triển âm nhạc không nằm ở số lượng nhưng chất lượng bản nhạc là yếu tố quan trọng để thăng hoa nền văn hóa nước nhà./.

ĐHL


Saturday, March 22, 2025

CUỘC MƯU SINH CỦA NHỮNG NGƯỜI LÍNH VNCH SAU NGÀY TÙ CẢI TẠO

THỒ  CỦI 


chào bạn đọc

Sau tháng Tư 1975 cuộc chiến trớ trêu đã dành phần thắng cho phe xâm lăng Cộng Sản Bắc Việt. Rõ ràng là bàn cờ quốc tế đã để lại một số phận hẩm hiu cho một miền nam chiến đấu cô đơn trong tuyệt vọng. Sài gòn đầu hàng hay Sài Gòn sụp đổ cùng đồng nghĩa với bao tang tóc cho quân dân cán chính VNCH. Những kẻ chạy đi bỏ lại một quê hương miền nam thất thủ phía sau với muôn triệu cuộc đời tủi nhục buồn đau cho phía thua trận. Những chiến sĩ cán bộ VNCH đã thua và không vẹn tròn trách nhiệm với dân với nước. Những chiến sĩ cán bộ và đồng bào miền nam đã nằm xuống trong cuộc chiến tranh vệ quốc đã đền xong nợ nước những kẻ còn lại thì chịu cảnh trả thù thâm hiểm của phe miền bắc cùng bọn nối giáo hay nội tuyến với cái danh xưng trơ trẽn là 'MTGPMN'

Sau ngày tù tội, những chiến sĩ cán bộ VNCH với hoàn cảnh là 'phó thường dân' trong chế độ mới, họ phải nhọc nhằn mưu sinh kiếm sống qua ngày. Có những thương binh VNCH lại đáng thương hơn do họ phải kiếm sống khi cơ thể không vẹn toàn và bị chế độ mới hất hủi ra ngoài rìa xã hội. Ăn xin, bán vé số vất vưởng đó đây trên bao con đường phố miền nam. Còn những kẻ ra 'Tù Cải Tạo' họ cũng vất vả không kém sau năm tháng bị đày ải trừng giới, lao động nặng nhọc và bỏ đói nơi rừng thiêng nước độc...

Một mảnh đời sau ngày tù tội của người viết, cũng như hàng trăm ngàn mảnh đời khác từng vật lộn tháng ngày sau ngày 'gãy súng'. Họ phải sống và tranh sống khi chế độ mới từng liệt họ là thành phần thứ dân trong đất nước họ mới chiếm xong.

ĐHL


CON ĐƯỜNG GIÓ BỤI CỦA ANH BÁN BÁNH DẠO 

 

A person riding a bicycle at sunset

Description automatically generated

 


    Vùng tôi ở dân trồng nhiều cây sắn (người Nam gọi là mỳ) từ thứ nông phẩm này hai vợ chồng mới nghĩ ra một nghề mới nghề chiên bánh ‘thèo-lèo’ đi bỏ mối. Thế là dọc con đường gió bụi của tỉnh lộ 23: Tân thắng, Bình châu, Bông trang, Bà-tô, nông trường Hòa bình rồi tôi vượt sông La-ngà qua tận Xuân Sơn, Bình giã , Ngãi giao, không một quán nào vắng bóng những chiếc túi ny-lon đựng bánh thèo-lèo chiên, xanh xanh đo đỏ tất cả đều từ bàn tay khéo léo của vợ tôi làm ra.

Một chuyến tôi đạp xe đi bán mất ít nhất là 2 ngày. Lên Xuân Sơn tôi ở lại nhà cậu mợ tôi một hoặc hai ngày.  Cậu tôi sau khi ra tù, về địa phương làm nghề thợ rèn. Người cậu tuy làm nghề vất vả nhưng lại đắt khách. Núi rừng Xuân Sơn trong thời gian này đang bị ‘bạch hóa’ cho nhu cầu bắp và cây sắn, sau này là cà phê tiêu. Do đó ai cũng cần cuốc rựa thế nên nhà cậu tôi làm không hết việc.


XE BÁNH THÈO LÈO BÁN DẠO TRÊN CON ĐƯỜNG HÀM TÂN BÌNH GIÃ


Tôi sung sướng nhất là những khi bán hết hàng. Bán hết hàng , chuyện này làm cho tôi quên hết cái khổ nạn của đoạn đường về nhà gần 70 cây số. Con đường đất đỏ trên chặng Bà Tô, Hòa Bình hay dưới tôi thì lún cát. Gặp mùa gió chướng phải ráng mà đạp chiếc xe thô kệch nặng nề, phía sau còn đèo một ‘cần xế’ to tướng như một cánh buồm cản ngọn gió ngoài Trung thổi vô. Tôi gò lưng lại, mim môi nghiến răng cố sức đạp. Chiếc xe trước ngọn gió quái ác cứ chầm chậm nhích từng mét một. Gió mạnh đến nỗi có khi chiếc xe thồ "thân yêu " của tôi tưởng chừng ĐỨNG yên lại !


Mỗi chuyến đi bán bánh ram (tức là thèo lèo chiên ) về lại trường cái áo công nhân xanh tôi bạc phếch và khô cứng đi vì lớp mồ hôi MUỐI ướt đẩm theo mấy mươi cây số đường trường ngược gió.

Nghề bánh này một thời gian cũng chẳng còn ai ưa chuộng , tôi đổi sang nghề đi buôn đường. Đường bánh ép từ mía, tôi chở từ chợ Sơn Mỹ lên bán tại chợ xuân Sơn BÌnh Giã nhưng cuối cùng cũng ế ẩm không 'cơm cháo' gì. Cuối cùng tôi quyết định ở nhà tìm rừng đốt than, làm rẫy.

A close-up of a forest

Description automatically generated

KIẾP TIỀU PHU hay tôi là chàng Thạch Sanh bất đắc dĩ?



Hết cảnh khom lưng đạp chiếc xe thồ rong ruổi trên con đường thiên lý tôi lại vào núi chặt hạ cây rừng. Đất Bình tuy thuở này người dân tha hồ đốt phá để tạo ra nương khoai ruộng mía giải quyết sự đòi hỏi của bao tử. Tôi cũng thế từ sáng sớm tinh mơ đã vác búa vô rừng làm bạn với khe với suối, nghe tiếng con công kêu ban sáng hay lũ bìm bịp báo hiệu chiều về. Có đôi khi tôi tưởng tượng thân phận mình chẳng khác chi anh chàng ‘Thạch Sanh bất đắc chí’ hay là ‘anh hùng mạt vận vào rừng đốt than’ nào đó không bằng.

 Người viết chẳng bao giờ quên phút giây cảm khoái nhất là lúc đốn ngã xong một cây rừng  to lớn. Từ lúc tiếng "răng rắc" của thân cây nặng nề chuyển mình cho đến lúc nó thực sự gục xuống  đánh "ầm" trên mặt đất đó là lúc tôi sung sướng tự thưởng cho mình một điếu thuốc ‘rê’ to tướng. Một mình trong rừng sâu, tôi nhìn vào lòng bàn tay sưng lên xọp xuống không biết mấy lần? Những vết chai phỏng cũ chưa kịp lành thì vết mới tiếp tục nứt nẻ nhức đau. Một mình tôi thương cho thân phận mình nhưng chẳng ngày nào dám rời cán rìu cây rựa...

Vừa phì-phà điếu thuốc vừa ngắm mây trời bảng lảng...Biển Thái Bình ngoài xa tít, chân trời kia là thế giới khác và ngọn sóng biển quái ác từng nhận chìm bao con tàu đi tìm cái thế giới đó, sóng đã tấp vào bờ bao xác người vô thừa nhận.

Mùa khô khi nghỉ làm rẫy tôi còn một nghề đó là tiều phu vào rừng kiếm củi bán mua gạo . Thời này một xe củi giúp tôi đổi được nửa thúng lúa , đó là giá trịcho bạn đọc dễ dàng so sánh Tiều phu thời 'giải phóng' còn văn minh hơn vì có chiếc xe đạp thồ làm bạn . Nói đên chiếc xe đa dụng một thời của 'vùng Ba Chiến Thuật' này chắc người lớn tại Long Khánh, Thuận Hải , Đồng Nai, Bà Rịa ắt hẳn còn nhớ . BỘ giàn của nó bằng ống nước, vành xe bằng nắp ống cống kim loại một thời quân đội VNCH dùng , hợp kim này rất nặng , tăm xe cũng bằng sắt nên tổng lại nặng nề. Chiếc xe đạp thồ dang dụng nó là phương tiện vận tải nông phẩm cho nghề làm rẫy khi con bò kéo là dạng 'phú ông' thời này . NGoài rẫy rừng ra, chiếc xe đạp thồ còn là phương tiện di chuyển . Con đường đất đỏ Hàm tân, Bình Châu, Bà tô, Bà Rịa hay quặc lên Hòa BÌnh , qua bến đò Xuân Sơn lên tận Bình Giã , Ngãi giao là con đường 'thân quen' của bao chiêc xe đạp thồ đa dụng 'vùng Ba Chiến Thuật".


CÀNH HOA BẰNG LĂNG CÒN SÓT LẠI BÌA RỪNG

 

Những đóm lửa cuối cùng của một ngày dọn rẫy của tôi còn leo lét cháy.  Mặt trời từ từ lặn dần sau ngọn Núi Bể và rặng Mây Tào phía tây. Tôi vội vàng gom cuốc, rựa cùng rìu ra về.  Chẳng khi nào tôi quên cái cái bon nhựa bới nước, đồ dùng bới cơm hàng ngày, vài ba thứ trong cái chòi nho nhỏ. Giờ tôi mới kéo chiếc xe đạp thồ từ trong lùm cây rậm ra. Chiếc xe thồ này khá đa dụng- đi lại, vào rừng, thồ củi... Mùa này, nó là phương tiện giúp tôi đạp vào rừng.

 

Trước khi rời rẫy, tôi chẳng bao giờ quên cột những thứ lặt vặt thật kỹ vào cái "bót ba ga". 

 

Chiếc xe thồ quả là một "gia tài" cho những người lao động, nghèo, nhất là những ai "đầu tắt mặt tối"  sống nhờ vào rẫy- rừng. Tránh cho xe khỏi bị cây đâm lủng lốp, tôi phải dắt nó đi qua mấy đám rẫy bạn trong làng. Mấy đám rẫy chưa đốt dọn hết còn nham nhở, lởm chởm, quá nhiều gốc nhỏ, nhọn hoắc, chẳng khác chi hàng ngàn "mũi chông" đen đúa chỉa mũi lên trời. Vài ánh lửa còn leo lét cháy, còn bốc những làn khói yếu ớt cuối cùng. Bạn làm rẫy về trước tôi khá lâu. Quanh tôi giờ đó quả  thật quá vắng lặng. Lũ chim rừng trốn đâu hết; không còn ồn ào huyên náo như buổi sáng mai. Vừa đi, tôi vừa hú gọi xem còn ai về cùng, nhưng chẳng còn ai.

 Tôi dắt xe thêm một đoạn thì vừa tới Khe Lớn. Con suối sẽ chảy về Xã TÂN THẮNG,  qua cái cầu nhỏ tên là Cầu Kiều, trước khi đổ ra vịnh Hàm Tân. 

    Năm đó ít có nạn "rẫy luộc". Rẫy luộc là một khổ nạn hay nói đúng ra là cơn 'ác mộng' cho người làm rẫy. Rẫy bị cháy bất ngờ khi cây còn nhôn nhốt, chưa khô hẳn. Hậu quả gây cho người làm rừng phải bỏ công sức ra gấp mấy lần để  đốt dọn lại cho xong đám rừng cháy dang dở. Cả một đám đất rừng còn nhiều cây cành lỏng chỏng trơ vó lên trời như 'oán như than' nhưng "bỏ thì thương vương thì tội" biết bao nhiêu sức lực phát rừng, chặt gốc mới có đám đất này. Đã tốn công dọn lại nhiều lần, lại thêm phại chịu thêm một điều đáng buồn.  Rẫy đã "LUỘC"  thì không cháy hết- cháy không hết thì ít mun tro. Hậu quả quá ít mun tro thì đất tuy mới nhưng không tốt bằng rẫy người ta. Một ký ức cay đắng khi tôi gặp khổ nạn 'rẫy luộc' một lần. Cái rẫy đó đã 'hành' tôi "mất ăn, bỏ ngủ" làm mãi chẳng xong.  Đốt dọn nhọc công gấp ba lần, nhưng thu hoạch chẳng đáng bao nhiêu. Rõ ràng hao công tốn sức.

  Tôi đã tới Khe Lớn.  Bên kia khe, có đường rộng hơn. Qua bên đó, tôi sẽ thong dong đạp chiếc xe thồ về nhà. Giờ đây, mấy đám rẫy vừa dọn đốt gần xong nằm lại sau lưng, chờ qua một đêm thanh vắng để ngày mai vang dội tiếng rìu rựa. Một cánh rừng, non nửa năm trước còn rậm rịt, nay chỉ còn những khoảng trống, toang hoác, khó coi?

Bạn làm rẫy thực sự về trước tôi lúc nào? Tôi tiếp tục nhìn quanh xem còn ai, nhưng chỉ còn lại một không gian vắng vẻ, rờn rợn. Những liếp rừng dày đặc phía xa sau lưng tôi, giờ đen xẩm lại.  Những tia nắng cuối cùng của buổi chiều tàn còn thoi thóp hắt lên vài tầng mây lảng đảng cuối trời.  Mấy cánh rừng phía xa đó, chúng đang chờ đợi cho mùa rẫy sang năm. Một vùng đất  hẹp núi lấn sát biển của Hàm Tân  nơi người  Quảng Trị sinh sống, đang tìm mọi cách mưu sinh qua ngày. Người dân làm tất cả mọi cách, từ đốt rẫy, làm than, cưa cây đẳn gỗ, hay ra khơi làm cá. Mọi công việc nặng nhọc chỉ lo thỏa mãn cho sự đòi hỏi của 'cái ăn' trước mắt.  "Miệng ăn núi lở", thực tế trước mắt tôi sao quá rõ ràng, hậu quả của chuyện "phá rừng tầm thực" - quanh năm suốt tháng "quần thô áo vải",  lưng đẫm mồ hôi nhưng nghèo đói lại hoàn đói nghèo

Mùa khô nước cạn, tôi chỉ cần lội qua con suối. Dựa chiếc xe thồ bên bờ suối,  tôi xuống khe mài lại rìu rựa cho đỡ thì giờ sáng mai. Tảng đá mài thiên nhiên này người dân làng kể cả tôi hàng ngày đi qua khe dùng mài dụng cụ nên nó càng lúc càng nhẳn thín. Nơi này cũng là "trạm nghỉ chân " cho dân làm rẫy. Thuờng là những khi vác gỗ trong rừng ra, hay cho những toán thợ rừng ngồi chờ nhau tại đây.

 Trời còn đủ sáng  cho tôi vừa mài rựa vừa ngắm giòng nước trong vắt chảy qua làm chân tôi mát lạnh. Vài chiếc lá khô đang trôi theo dòng nước. những chiếc lá này sẽ vĩnh viễn xa rừng trôi mãi về duói kia, một vùng đất lạ lẫm, có người, và cuối cùng có sóng biển vỗ mãi ngàn năm. Chúng sẽ đi mãi về dưới kia đi qua vài ba thôn mới , mang tên Đội 1, Đội 2... dân làng sẽ sống nhờ  rừng.  Những chiếc lá khô này sẽ ngang qua  Cầu Kiều trước khi thăm biển và mãi mãi ra đi không còn về lại cánh rừng đã mất. 

 Vừa mài rựa tôi vừa suy nghĩ mông lung.  Hình ảnh những ngày phát dọn, bao âm thanh 'chan chát' từ những nhát rìu- tiếng 'răng rắc' chuyển mình từ những thân cây sắp đổ-  tiếng thở phào nhẹ nhỏm khi cây đổ theo ý mình. Tiếp đến những ngày đốt dọn, mặt mày tôi lem luốc, sức nóng hừng hực của lửa và bụi tro. Làm sao tôi quên những phút giây thoải mái giải lao trong cái chòi nhỏ. Điếu thuốc rê 'to tướng' vấn trong tay, xong  phì phèo nhả khói, tôi lặng ngồi ngắm về biển Hàm Tân một màu xanh biếc...

 

  

Chợt mắt tôi dừng lại khi bắt gặp một nhành hoa tim tím  lấp ló bên  lùm cây dưới con khe.
       - Ồ  Hoa bằng lăng đẹp quá !

 Từ nhánh chồi của một gốc bằng lăng bị đốn từ lâu, chùm hoa bằng lăng hiếm hoi của môt cánh rừng đang bị đốt phá gần hết, như e ấp nép mình bên những lùm cây dại và dây leo vướng mắc xung quanh . Chùm hoa lẻ loi này như muốn khoe màu hồng tím 'nhàn nhạt' bên con suối lặng lờ trôi,  bên những khoảng tối do những lùm cây sót lại bên bờ khe.  Một cánh rừng trong cơn "hấp hối" - trống trải từng ngày cùng bao lùm cây còn lùm cây dại, bao khúc gỗ mục gãy đổ nằm vắt vẻo đó đây. Tôi từng đốn hạ bao cây bằng lằng nhưng chưa bao giờ gặp mùa hoa bằng lăng nở. Cho đến khi đốt cây xong rồi thì tôi chẳng biết sắc hoa bằng lăng đẹp đẽ ra sao. Tôi chưa được phút sung sướng, tận mắt chứng kiến màu tím bàng bạc hồng của loài hoa này. Chùm hoa bằng lăng đơn độc hôm đó, đã ban cho tôi một cảm giác thích thú, có thể tạm gọi là "chiêm ngưỡng" bên dòng suối vắng trong một buổi chiều tàn.

   Nhánh hoa 'đơn côi' như khép nép giấu mình bên dòng khe vắng. Nhánh hoa bằng lăng đó như muốn vươn mình lên khoảng trời cao để tìm về với rừng  xanh, muôn ngàn cây cao vòi vọi. Nó chỉ nứt mầm từ một gốc bằng lăng mẹ còn sót lại bên kha, không biết rằng rừng và cây cao nay đã không còn. Nhánh hoa bằng lăng như đang  muốn sống, muốn cống hiến vẻ đẹp của mình với thiên nhiên - tạo vật. Gốc cây bằng lăng mẹ từng sống chung với cánh rừng trùng điệp, một quá khứ phong phú biết bao. Tất cả giờ đã  cùng nhau ra đi, trôi vào dĩ vãng thật xa. Rừng thiêng nay hình ảnh chỉ còn là khói, sương- huyễn hoặc... những sợi khói còn 'thoi thóp thở' và chẳng còn gì là "trăng trối" ngoài hình ảnh những đống cây rừng leo lét cháy xa xa. 

  Đám rẫy về chiều, chỉ còn tôi và khóm hoa bằng lăng lấp ló.  Chỉ một mình tôi khám phá cùng chiêm ngưỡng khóm hoa còn sót lại. Tôi chợt tiếc cho thân phận nó, cũng như một rừng sắc tím bằng lăng giờ đã mất. Một sắc hoa rừng cạnh con suối đơn côi; và có thể cùng bao cành cây khô gãy đổ... đang "chứng kiến" cảnh biển dâu thay đổi cuộc đời.  
 Giòng suối vẫn nhè nhẹ trôi; róc rách qua vài hẻm đá hay thân cành gục ngã. Từ bụi lách đầu ghềnh, tiếng chim bìm bịp kêu lên vài ba hồi như cùng nhau tấu lên bản nhạc chiều tàn.

Tôi ngắm cành hoa thêm lần nữa,  rồi vội vàng bó lại rìu, rựa  rồi đẩy chiếc xe đạp lên dốc suối. 
  -Ngày mai về, mình sẽ không quên ngắm nhành bằng lăng này lần nữa trước khi nó tàn.
      Đường về đã quá chiều. Tôi vội đạp xe nhanh qua mấy đoạn quanh co, gập ghềnh của vài cái rẫy cũ, bỏ hoang. Hôm nay bỗng nhiên tôi cảm thấy hứng khởi, yêu đời.  Con đường làng hôm đó sao nên thơ và đáng yêu một cách khác lạ./.

Đinh Hoa Lư tuyển tập

LỰA CHỌN SINH TỬ CỦA HOA KỲ KHI ĐANG BỊ DO THÁI ÉP VÀO CUỘC CHIẾN TOÀN DIỆN TẠI TRUNG ĐÔNG

  The US Air Force can arm its B-2 Spirit stealth bomber with a formidable, 14,000kg "bunker buster" bomb, a potent non-nuclear op...