KẺ Ở MIỀN XA

Đêm nằm miền xa trời cao đất hạ
Chợt lên ý lạ nên viết văn chương
Góp tiếng hậu phương
Ngoài kia súng nổ, đốt lửa đêm đen
Tầm đạn thay tiếng em...(Duy Khánh)

chào bạn đọc

   Lặng lẽ ngồi một mình ở vườn sau, tôi chăm chú cố ngước nhìn lên bầu trời trong xanh chợt thấy lòng mình lâng lâng rất lạ.

Dù biết đây là bầu trời xứ Mỹ, nhưng nếu tôi không nói thì khó ai biết. Trời đâu cũng là trời, chẳng nơi nào khác nhau. Tôi cứ thả hồn bay bổng, tưởng tượng trên kia là bầu trời quê hương. Ngẩng đầu lên để ngắm một màu thanh thiên bất tận.  Trong khoảnh khắc, tôi nhớ về phương trời xa xưa nào đó...

CÓ MỘT KHOẢNG TRỜI XANH TRÊN CAO 

Ngày đó khi hạ về, có những ngày trời trong xanh, không một dáng mây. Có những người lính cầm súng đứng trên đỉnh cao quê hương có những lúc ngắm bầu trời xanh vắng bóng mây trời.  Năm mươi năm sau, vẫn bầu trời này, chẳng gì khác biệt?  Bầu trời ngày xưa hay hôm nay không một cánh chim hay một cụm mây la đà bay về tận chân trời góc biển nào đó...

Bầu trời trong xanh là cả một không gian vô tận, không còn biên giới cho tầm mắt. Từ ngày còn bé dại hay cho đến khi tuổi xế chiều và dù mãi mãi sau này tôi tin nó là màu xanh bất diệt. Nắng tháng Tư lại về.  Dưới khoảng trời trong vắt hôm nay, tôi mường tượng như có phép mầu nào đó thu mọi sự kiện từ khoảng cách tới thời gian về một điểm chung không còn ranh giới giữa xa-gần, xưa-nay, già-trẻ, huyền thoại lẫn thực tế.  Bầu trời  trong xanh vô tận kia  bao hàm một tự do tuyệt đối. Làn sóng phóng đãng của trí tưởng tượng sẽ thắng được mọi cánh chim trời. Do loài chim dù tự do bay nhưng vẫn có ngày rã cánh. Đám mây trời nào mà tránh được tan loãng sau một hành trình la đà thênh thang?

Đúng thật, những sự vật gần gũi cho ta đặt niềm nhớ nhưng vào đó thật dễ dàng và rất nhạy cảm cho những tâm hồn hữu tình cùng thi vị.  Riêng mình tôi hôm nay chỉ được cái tự do là ngắm lên một bầu trời xanh để cố tìm, lục lọi trong quá khứ xa xưa có những khoảng trời xanh bao la bất tận của quá khứ?   Hôm nay có những lớp người cùng hoàn cảnh với tôi, đường về cố quận chắc sẽ không còn hay gập ghềnh, vách núi?!

TRỜI XANH KHÔNG RIÊNG CHO MỘT AI

Tôi lại có một ý nghĩ rằng, bầu trời trong xanh lộng gió thênh thang không riêng cho một ai. Con người có thể giàu có ngất trời sở hữu nhiều thứ trong thế gian này nhưng không thể nào là một chủ nhân ông của một bầu trời xanh lộng gió. Một bầu trời bao la, xanh ngắt của không gian vô tận kia đều dành cho tất cả mọi người. Qua đám lá mới thay mang màu huyết dụ, đỏ bầm của cây plum, một khoảng trời cao cho tôi ngồi đây để có vài ấn tượng hay suy nghĩ bâng quơ. Nếu trong khoảng trời xanh hôm nay nơi xứ Mỹ có đám mây đang thênh thang bay,  tôi có thể định nghĩa cho một tự do nào đó...

 Bầu trời hôm nay rất quen, quen từ thuở nào. Chỉ có đất là lạ, là điểm cho tôi biết sự khác nhau về nơi chốn, xa và gần, quê mình và quê người. Tôi lại nhớ lời bài hát năm xưa, thời thanh niên hay đúng ra là đời lính chiến, tôi hay hát nghêu ngao :

Tôi ở miền xa,
Trời quen đất lạ
Nhiều đông lắm hạ,
Nối tiếp đi qua
Thiếu bóng đàn bà, ..(KẺ Ở MIỀN XA/ TRÚC PHƯƠNG)

Ngày đó, chuyện xa...dù sao cũng tương đối. "Trời Quen Đất Lạ" cũng tương đối. Đó là khoảng cách giữa Tiền tuyến-Hậu Phương hay Biên Cương và nơi Phồn Hoa Đô Hội. Chỉ xa nhau ngần ấy thôi trong vài mươi cây số nhưng người lính chiến đã cảm nhận rất quay quắt sự trống vắng, thèm khát cùng nỗi nhớ ngất ngây trong người?

Xin đối diện một lần bên tôi

Cho tôi yêu bằng hình hài đó không thôi

Đến với tôi, hãy đến với tôi

Đừng yêu lính bằng lời

Hôm nay, nửa đời người qua nhanh. Biến đổi cuộc đời, xao xác Biển Dâu như làn sóng ba đào ập vào ghềnh đá rồi biển cũng lặng sóng êm, nhưng thời gian nửa thế kỷ, nửa cuộc đời, phù du như giấc ngủ ban trưa. Rồi tôi còn diễm phúc ngồi đây để ngắm một bầu trời xanh. Thật là một sắc màu tuyệt đối nhưng chẳng có gì cả, sự vô vi mà giải thích của con người chẳng còn ý nghĩa gì.  Có thể đó là sự vô tận của vũ trụ, một thứ mà thời gian chẳng là gì so với nó. Một bầu trời xanh không là quá khứ và chẳng là tương lai, nơi sinh diệt, hơn thua, thắng bại, sướng khổ, nhục vinh ...tuyệt  đối chẳng có ý nghĩa nào.  Một vũ trụ đi mãi đến vô cùng, nơi tư duy con người nhỏ bé như tôi hôm nay vĩnh viễn chẳng bao giờ với được. 

Anh trở về chiều hoang trốn nắng
Poncho buồn phủ kín hồn anh ... (Kỷ Vật Cho Em)

Hôm nay dưới bầu trời trong xanh, người lính còn lại như tôi ngồi nhớ những lứa bạn đã ra đi trong cuộc chiến. Những lứa trai không còn cơ hội ngồi ngắm trời xanh cùng mây cao của năm mươi năm trước. Những người lính đã về với lòng đất mẹ  với "poncho buồn phủ kín hồn anh..." chỉ còn chúng tôi, những người lính già còn lại nơi tha hương lưu xứ vẫn còn những ngày của KẺ Ở MIỀN XA ./.

ĐHL  TÁI BIÊN  17/2/2025

BẢN DỊCH ANH NGỮ CỦA TRÍ THÔNG MINH NHÂN TẠO-AI-

(trình độ dịch thuật của AI hiện tại rất cao khi tác giả đọc lại và đối chiếu với ý tưởng của mình)

Silently sitting alone in the backyard, I gaze intently up at the clear blue sky, feeling a strange lightness in my heart. Though I know this is the American sky, if I didn’t say so, who would know? The sky is the same everywhere—there's no real difference. Letting my soul drift, I imagine that up above is the sky of my homeland. I lift my head to admire the endless stretch of blue. In that moment, memories of a distant place from long ago come rushing back. Back then, when summer arrived, there were days when the sky was clear and cloudless. Soldiers standing on the highlands of the homeland would at times look up and admire the blue sky, void of clouds. Fifty years later, it’s still the same sky—has anything really changed? The sky of the past or the sky of today has no birds, no clouds drifting off to the distant horizon... A clear blue sky is a vast space, without borders to limit the eye. From childhood through old age, and even forever after, I believe this blue is eternal. The April sun returns again. Under this clear sky, I imagine some kind of magic is drawing together all events from distance and time into a single point—erasing the boundaries between near and far, past and present, young and old, legend and reality. That endless blue sky contains absolute freedom. The wild waves of imagination can surpass even the flight of birds. Birds may soar freely, but there comes a day when their wings grow weary. What cloud can avoid dissolving after its long, drifting journey? Indeed, it's easy and natural for sentimental souls to place their memories into things close and familiar. For me today, I only have the freedom to look up at a blue sky and try to search, to dig through the distant past for those vast, boundless skies of old. Today, for those like me, the road home may no longer exist—or if it does, it is steep and treacherous. A thought comes to me: the vast, windy blue sky belongs to no one. A person may be unimaginably wealthy, may own many things in this world, but they can never own the boundless blue sky. That vast sky, stretching across infinite space, belongs to all people. Through the newly changed leaves, dark red like the color of plum trees, I sit under a high sky, letting fleeting impressions and idle thoughts pass through me. If, in today’s American sky, there were clouds drifting freely, perhaps I could define some notion of freedom... The sky today feels familiar—familiar from some forgotten time. Only the earth beneath me feels strange—a reminder of the difference in place, of near and far, of my homeland and this foreign land. I remember an old song I used to sing in my youth, or more accurately, during my years as a soldier:

 "I’m stationed far away,

 The sky is familiar but the land is strange,

 Many winters, many summers Have come and gone,

 Without the presence of a woman..." (Kẻ Ở Miền Xa – Trúc Phương)

Back then, the idea of being far away was relative. “Familiar sky, strange land” was also relative. It was simply the distance between the frontlines and the rear, or the border and the bustling city. Just a few dozen kilometers apart, yet soldiers felt an overwhelming emptiness, a deep yearning and longing...

“Please stand before me just once,

 So I can love your very form,

Come to me, please come to me,

 Don’t love a soldier with just words…”

Today, half a lifetime has flown by. Life has changed—its twists and turns like waves crashing against rocky cliffs, then falling quiet again. But half a century, half a life, passes like a fleeting noon nap. And still, I am fortunate to be here, able to look up at a blue sky. Such an absolute color—yet meaning nothing at all. It’s a kind of “non-being” that renders human explanations meaningless. Perhaps it's the infinite nature of the universe, where time itself is irrelevant. This blue sky is neither past nor future; in this realm of birth and death, gain and loss, joy and sorrow, honor and shame... none of it matters. The universe stretches endlessly, far beyond the grasp of a small mind like mine. Today, under this clear sky, as a surviving soldier, I sit remembering those who’ve gone—friends lost to the war. Those young men never had the chance to sit and admire this blue sky and high clouds fifty years later. Those soldiers have returned to the motherland’s soil, “with a sorrowful poncho covering their souls…” Only we remain—old soldiers in foreign exile—still living the days of those “stationed far away.”

Đinh Hoa Lư