ĐI CHIẾN DICH CỦA CÁC SVSQ VNCH

ĐI CHIẾN DỊCH- TƯỞNG NIỆM 50 NĂM NGÀY KÝ THỎA ƯỚC "TRÓI TAY QLVNCH"- BA LÊ  27/1/1973

ĐI CHIẾN DỊCH

những SVSQ  KHÓA 8/72

ĐI CHIẾN DỊCH RA SAO ?

Thưa bạn đọc

27/1/1973 một ngày đáng nhớ không những trong lịch sử kháng cộng của VNCH nhưng lại khó quên riêng đối với một số khá đông sinh viên sĩ quan từng "xếp bút nghiên"  sau chiến sự 1972 hay còn gọi là Mùa Hè Đỏ Lửa. Lý do: lớp người này từng được lệnh đi giải thích, tuyên truyền cho một hiệp định vừa được ký kết tại thủ đô Paris nước Pháp. Tất cả SVSQ đang thụ huấn tại các quân trường Thủ đức, Quang trung, Võ Bị, Chiến Tranh chính trị đều được tạm thời ngưng thụ huấn để tung ra các miền đất nước về tận các xã thôn dù hẻo lánh để giải thích về Thỏa Ước đó nói gì. Lệnh rất gấp, nên người viết nhớ lại không có thì giờ được giảng dạy về nội dung và cách thức giải thích cho dân trong công tác khẩn cấp đó. Hạ hồi phân giải, lớp thụ huấn đã gắn Alpha và ngay cả chưa gắn Alpha cũng "tạm gắn Alpha" cùng nhau lên xe GMC của các quân trường tới tận các địa điểm công tác rồi hẳn tính sau. Tác giả nhớ lại, các svsq đi chiến dịch về tới các tiểu khu-chi khu đều được các sĩ quan chiến tranh chính trị lược giải và ban bố trách nhiệm.

 

Nói đúng ra, với trình độ SVSQ  thì đa số không tệ đến nổi không hiểu hay 'mù tịt' về nội dung Thỏa Ước 1973. Chỉ quan trọng một điều vùng công tác có an ninh để các toán đi giải thích-tuyên truyền làm được việc? Thứ hai nữa, điều kiện nơi công tác có khả thi và tới tai người dân hay chăng? Người viết có may mắn lọt vào trong thời điểm này. Những sĩ quan đàn anh ra trường trước, phục vụ trước đôi lúc đọc lại bài này có thể hình dung hình ảnh đúng năm mươi năm trước có những toán svsq đàn em mang "con cá vàng" trên cổ áo, ngơ ngác về nhận nhiệm vụ ngắn hạn nơi vùng mình.

Năm mươi năm rồi, nửa thế kỷ qua nhanh. Những hình ảnh xa xưa chợt trở về dưới phím bút người kể chuyện. Bao đứa bạn, đồng môn- đồng khóa chắc vẫn còn nhiều hơn lớp đàn anh đi trước. Kể chuyện xưa để hồi tưởng, nhắc ngày cũ, nhớ bạn thương bè. 

Thỏa Ước Ba lê 1973, rồi tháng TƯ Đen 1975 cách nhau không mấy. Khoảng thời gian chỉ có HAI NĂM nhưng chính đó là SỐ PHẬN cuối cùng, chấm dứt một chính thể, một miền nam chiến đấu cho lý tưởng tự do, dân chủ,  nhân quyền, nhân vị và nhân bản nhưng phải chết một cách đau thương, tức tưởi do họng súng xâm lăng của Cộng Sản hiếu chiến, bạo tàn cùng sự "thay lòng đổi dạ" của Thế Giới Tự Do và đồng minh, đứng đầu là Hoa Kỳ./.

ĐHL 

27/1/2023

*

Đi Chiến Dịch - Nghe ra có vẻ 'quan trọng'! nhưng người viết xin thưa rằng thật ra không phải một 'trận đánh lớn' nào cả, chỉ một việc duy nhất đi giải thích về Hòa Ước Ngưng Bắn Paris 27/1/1973 cho VNCH thôi.  Đồng thời chúng tôi tự cho thời gian đi chiến dịch đó là một dịp  'nghỉ phép dài hạn' từ mấy quân trường tản ra khắp Bốn Vùng, chia nhau đi tận mọi ngỏ ngách, thôn làng nói cho dân nghe 'ngưng bắn rồi'ai đâu ở đó không xâm phạm vào nhau ? Đó là chuyện trên giấy tờ, mấy ông lính quân trường nghe sao nói vậy, cho dân hiểu cho dân nghe, tuy thực tế có thể khác.

  Năm mươi năm, đúng nửa thế kỷ rồi; ai còn ai mất? Lớp đi chiến dịch hồi đó trẻ lắm thì năm nay lại đúng bảy mươi "thất thập cổ lai hi". Người viết lần này có mục chính là nhắc về thời son trẻ, mới rời ghế nhà trường, tuổi thanh niên yêu đời lắm mộng mơ. 

            đêm gắn Alpha, Đống Đế Nha Trang

   Sau Hòa Ước, hàng ngàn SVSQ  những 'con cá vàng tung tăng' đi khắp nơi, ra trung hay vào tận miền nam lục tỉnh. 'Con cá vàng' nghĩa là Alpha, đó là sinh viên sĩ quan dù Đống Đế hay Thủ Đức hay hiện dịch như Võ Bị Đà Lạt, Chiến tranh Chính Trị gì đều được lệnh tạm ngưng học, có công tác phí, vẫn ăn lương, được "hồi tố"[1] đi thông tin tuyên truyền ráo trọi. Có người chưa gắn được 'con cá vàng' cũng được gắn tạm, gắn trước giai đoạn Hai tạm xa quân trường trong vài chục ngày cho kịp nhu cầu Chiến Dịch.

NHỮNG LỨA NGUYỄN HOÀNG 65-72  KHÔNG NGỜ 1 NĂM SAU PHẦN NHIỀU ĐI VÀO NGHIỆP LÍNH ( Võ Văn Khiến ngoài cùng trái ảnh - Trần Túy Huệ bím tóc ngoài phải)

  Mấy đứa số hên, vừa rời Nguyễn Hoàng, vừa xa quê Quảng Trị, hay vừa may mắn thoát nạn Đại Lộ kinh Hoàng, cổ áo đeo 'con cá vàng, bận bộ ka ki xanh chiến dịch, chân đôi giày đen bóng loáng về lại Trạm cư Hòa Khánh, Non Nước tại Đà Nẵng giữa năm 1973 công tác cho Chiến Dịch. Một công hai chuyện, khi không về lại giữa lòng quê hương dù bà con đang tạm trú tại Đà Nẵng. Mấy anh chàng SVSQ hay đi dọc theo mấy quán cà phê 'mái tranh vách lá' dọc theo con đường tạm cư Hòa Khánh, sát cái chợ tranh và lá Hòa Khánh tán gẫu gì đó... Có đứa cựu HS Nguyễn Hoàng nay là lính, trở về hay đón đầu cô giáo cũng cựu nữ sinh NH ngày cũ hiện đi dạy giờ  sống tạm qua ngày. Cô nàng vừa ra khỏi cái trường xiêu- đổ của Trại tỵ nạn Hòa Khánh. 

chợ tạm cư mái tranh vách lá cho đồng bào QT 1973 tại Hòa Khánh Đà Nẵng

Nhắc lại đám cựu học sinh Nguyễn Hoàng trong đám tòng quân sau Mùa Hè 1972 chán khối. Mặt tụi nó hết 'búng ra sữa', khá xạm đen theo nắng thao trường một ít thôi. Nhất là đầu tóc hai 'xăng ti mét', cái mũ bê- rêt đội nghiêng trên đầu, hai 'con cá vàng' trên cổ áo, đôi giày lính đánh 'xi ra' đen bóng. Tất cả gom lại, trông thật oai vệ. Chỉ hơn nửa năm trời, nhưng đố ai nhìn ra?

 

   Cô giáo trại tạm cư, vừa cất cái kính đen mặt rộng ra, Võ văn Khiến, chàng SVSQ [*] bất ngờ muốn 'té ngữa':

   -Ôi! ôi! té ra 'Mộng Đỡ' tề ?![**]

Biệt hiệu cô nàng Túy Huệ , 'nhất quỷ nhì ma' trong lớp Tam C2 Nguyễn Hoàng biết với nhau mà thôi. Đó là chưa kể 'Mộng Cời', " giờ này "em ở đâu" không còn thấy xuất hiện trên khung trời "chiến nạn Hòa Khánh 1972" nữa? Dĩ nhiên những cái tên khá 'đặc biệt' này trong lớp 10 C2, dân NH mới biết. Xếp bút nghiên, trai tòng quân theo nghiệp 'ka ki', gái thì lo đi dạy hay kiếm nghề nào sống. Một thuở chạy Nạn Cầu Dài, người QT chết chóc, khổ cực. Thành phố đó mất rồi, trường ốc mất rồi nên ít ai tiếp tục nối dài sự nghiệp học hành, khoa bảng.

Đó là câu chuyện cũng là SVSQ đi chiến dịch sau Hòa Đàm Ba Lê. Nhưng có đứa may, đứa rủi.  Số học sinh Nguyễn Hoàng này khoác chiến y nhưng còn an ủi được về lại Đà Nẵng để còn gặp lại những người thương mến...bà con cô bác hay bạn cũ cùng trường chung lớp. Chỉ non một năm xa cách nay đã là những hoàn cảnh đổi thay toàn diện.

*
CÓ MẤY ĐỨA KHÔNG CÓ SỐ HÊN PHẢI ĐI CHIẾN DỊCH NHỮNG NƠI LẠ HOẮC  TỪ GIỌNG NÓI CHO ĐẾN PHONG TỤC THÍCH NGHI 

  Những toán SVSQ Chiến Dịch, đến từ nhiều quân trường khác nhau, mấy đứa về lại với bà con làng nước tuy lưu lạc trên quê huơng Đà Nẵng, dang tay ưu ái tiếp nhận cũng thấy ấm lòng. Một năm, hai năm Quảng trị cũng là Đà nẵng, hai khoảnh trời hoàn cảnh tạo thành êm ái thân quen. Sự kiện này do trời sắp đặt đố ai biết trước được nỗi này?

   Đó là chuyện mấy đứa bạn may mắn, phép quân trường làm gì có? khi không, 'trên trời rơi xuống' cho năm 'mươi ngày CHIẾN DỊCH' về ngay lòng quê huơng, vào tâm điểm đồng bào chiến nạn QT đang trú tại Đà nẵng; sao không may mắn được?

   Quân trường nào- 'bò- lê, một -hai- ba -bốn', hai tuần mệt bở hơi tai; nào hít đất nào bị phạt 'dã chiến', khá lắm có nửa ngày phép , đi lòng vòng Nha Trang rồi về ngay. Hoặc Thủ Đức hai tuần có 1 ngày phép luân lưu là lâu dài nhất . Có thể nói trận CHIẾN DỊCH cho Hòa Đàm Ba- lê là dịp "phép xả hơi trên trời rơi xuống" lâu nhất cho tất cả người lính quân trường.

  Số người viết chẳng hên bằng tụi bạn khác. Tác giả được phái đi tới  Quận Củ Chi tỉnh Hậu Nghĩa. Chẳng ai quen biết, xóm làng lạ hoắc, thật lẻ loi, chán nản. Cả toán, dĩ nhiên trong đó có tác giả được phái về Xã Phước Hiệp. Giờ ngồi nhớ lại, cả toán hết tám, chín đứa đứa người trong nam, một mình người viết lại nói giọng Quảng Trị 'nặng ơi là năng!' khi nói ra ít  đứa hiểu?  Thế là giải thích làm gì, ở nhà quách lo việc nấu ăn - đi chợ. Chuyện đi "tuyên truyền, giải thích" Hòa Ước có mấy đứa kia lo...

   Xã Phước Hiệp, mấy ông chú ông anh này cũng người trong xã. Họ rất hiền lành dễ chịu và có tình cảm với lớp thanh niên mới về như chúng tôi. Họ giao cho cả toán svsq một căn nhà trống trước mặt ngôi chợ cũng mang tên Phước Hiệp. Hàng ngày tôi lo phận sự khỏe ru là ngồi giữ đồ cho bạn. Lương lính ít ỏi nhưng còn may mắn do ngôi chợ xã sát trước cửa. Tôi hay nấu cho tụi bạn ăn món ăn theo kiểu Quảng Trị thì tụi nó hay 'khóc', hỏi sao? Chẳng qua vì quá cay. Cay quá, tụi nó đặt tên là "món 'Quảng'"! Đến nay tui vẫn nhớ hình ảnh mấy thằng bạn hít hà, nước mắt ràn rụa như khóc như than? Tụi nó 'phản đối', tụi nó 'biểu tình'! A! nhưng tao là người Quảng mà là Quảng Trị thì phải ăn cay, thế thôi-  chấm hết, nghe chưa?


 

Thằng Tiến người nam, hôm đó liền ở nhà. Hắn ra tay, trổ tài nấu món canh chua. Quả thật, hắn nấu canh chua cá lóc ngon "nhớ đời".  Nhờ hắn, đến nay tôi vẫn chưa quên cách nấu canh chua. Tôi còn khoái về cách thức mua bán ở cái chợ nhà quê này. Mua xong con cá lóc, mấy má cạo vảy, cắt khúc giùm cho. Chúng tôi chỉ việc vô nhà cách đó vài bước, là nấu canh thôi. Xứ Củ Chi đất khô, trồng đậu phụng, lại lắm cây me cho món canh chua cá lóc. Tôi thầm cám ơn thằng Tiến người nam.  Sau ngày ra trường mỗi đứa mỗi nơi , "bóng chim tăm cá" biết tìm ở đâu?

  Ôi, gần hai tháng trời chán ngắt. Tối lại 'cái màn' mười anh em phải vào xã, tự xưng tên, danh số qua máy truyền tin về Chi Khu Củ Chi tức là quận điểm danh vì sợ mấy đứa tôi 'chuồn'[3].

Quận Trảng Bàng nằm về hướng Tây Bắc Sài Gòn vào khoảng 40 kilômét. Xóm Đạo Tha La, thuộc Xã An Hòa, cách Chi Khu Trảng Bàng chừng 4 kilômét về hướng Tây. (blog kontumquetoi)

Đây “Tha La xóm đạo”
Có trái ngọt cây lành
Tôi về thăm một dạo
Giữa mùa nắng vàng hanh...

...

  Vùng tôi ở gần xã Trảng Bàng, "Tha La Xóm Đạo' cái bài hát nào đó nghe thơ mộng, nhưng tui chẳng dám mò qua, du kích đầy dãy bên đó, thế là 'mù trớt' tôi gần mà chẳng biết 'người em xóm đạo' là gì? . Vùng 'xôi đậu' Củ Chi có tiếng. Đi ra đường là ánh mắt canh chừng, 'ngày mình- đêm họ', đây là sự thật. Sự dằng co càng nhiều khi hòa bình tạm thời đã ký. Nhưng lằn ranh có phân định rõ ràng đâu, thế là càng thêm rắc rối cho dân. Tôi làm gì được 'tung tăng' đi chơi như mấy đứa bạn tôi kể đoạn trên tức là ngoài trung, hay cụ thể hơn là vùng hoạt động tại Trung Tâm Hòa Khánh 1973 trong thời gian Chiến Dịch. Ở đây vùng không an ninh , ngày tôi bó gối trong căn nhà trống, công tác ít ỏi, chẳng dám đi xa.

  Sau này về lại quân trường, mới hay sau mùa Chiến Dịch, những 'con cá vàng' còn mang theo nhiều mối tình rất ư là "mới' !  Riêng tôi chia tay Hậu Nghĩa, tôi chỉ nhớ (cho đến bây giờ) chỉ cái tên tỉnh lỵ nghe khá hay - Khiêm Cương- một thành phố nhỏ bé lạ lẫm ít ai để ý. Tôi còn nhớ  nồi canh chua thằng Tiến chỉ cho.  Kỷ niệm một lần Chiến Dịch chỉ ngần ấy thôi, ngoài ra tôi chẳng có một mãnh tình nho nhỏ nào 'vắt vai ' nên nghĩ lại hơi buồn.

Ký vào cái gọi là Hòa Ước  Ba lê là hợp thức hóa những vùng 'trái độn' để sự hỗn mang càng chồng chất thêm hai vai người lính miền VNCH. (hình phe MTGPMN bà Bình đang ký)

 Sự tạm bợ mập mờ rõ ràng trước mắt. Giải thích Hiệp Định để được gì khi sự hình thành 'trái độn, da beo' 'rối như canh hẹ' . Cuộc thế tạm bợ đã đành,  Chiến Dịch cũng là tạm bợ . Người dân than vãn, họ không đậm đà gì với chuyện hòa đàm, có vùng phải sống dưới 'hai chính quyền' : một ban ngày , một ban đêm, họ không biết chọn ai ? chỉ mong được an toàn tánh mạng để cày đất, trồng đậu phụng hay làm lụng sinh nhai thôi. Ký vào Thỏa Thuận Ba lê là hợp thức hóa những vùng 'trái độn' để sự hỗn mang càng chồng chất thêm hai vai người lính miền nam. Hậu quả đương nhiên phải đến, không thể nào cưỡng lại.  Ra đi "Chiến Dịch 1973' chẳng khác chi 'khóc trước' một tháng Tư Bi Hận 1975, hơn là những gì háo hức giá như chúng tôi giải thích cho một Hiệp Định hàm chứa chiến thắng bên trong?

  Những thằng mang "con cá'" trên cổ áo năm nào, những tờ giấy in nội dung của một Hiệp Định thua thiệt đầy tủi hờn, thì làm gì có những niềm vui trong lòng. Bên nào giữ nguyên lằn ranh bên đó, có nghĩa là chúng tôi tự  nhận mất đất cho phía bên kia, và cứ 'đưa lưng cho người ta đấm' cho đến khi nào 'không còn chịu nổi'.

Đúng thật, khi cùng một lúc bị 'cột tay', giảm hết lương thực, súng đạn, cùng nằm 'chịu trận'  thì cái giá trị bi thảm đến rất gần.

 Thôi! nói chi chuyện quá khứ thêm rầu. Chỉ nhớ, vui, hay thương cảm về nhiều kỷ niệm xa xăm ngày đó. Những kỷ niệm một thời son trẻ trong đó có hình ảnh những 'con cá vàng' trong mùa CHIẾN DỊCH HÒA ĐÀM BA LÊ 27 THÁNG GIÊNG 1973 mà thuơng  bao đứa bạn đứa còn, đứa mất ./.

Đinh Hoa Lư

[*]:Võ văn Khiến học sinh trung học Nguyễn Hoàng, ở đường Duy Tân QT- đã qua đời sau 1975

[**}:Mộng Đỡ và Mộng Cời là  2 nữ sinh 11 C2  trường Trung Học Nguyễn Hoàng: Trần Tuý Huệ và  Lê Mỹ Tín 

ps: sau 1975 có những lớp Nguyễn Hoàng họ thành đạt trong chế độ mới. Nhận quyền lợi trong chế độ mới dĩ nhiên ít nhiều phải trung thành với chế độ mới do đó là "miếng cơm manh áo" của họ. Ăn cây nào rào cây đó Chúng ta không trách họ. Nhưng nếu nói về cải tổ chế độ đem dân chủ và nhân quyền lại cho dân thì thế hệ NH thành đạt sau 1975 chưa hẳn "bằng lòng"...sự thật chua chát này cũng dễ hiểu do lớp này đã "thọ ơn mưa mốc" từ trên thượng tầng chế độ ban xuống cho họ có nhà lầu xe hơi như hiện tại. Bởi thế chính trị cũng luồn sâu dù âm thầm vào trong các thế hệ NH. Một thế hệ cống hiến và hi sinh bảo vệ miền nam và thế hệ sau này phục vụ chế độ mới không của dân VN mà của Đảng CSVN. Xin hiểu đây là một thực tế dù mỉa mai và cay đắng
ĐHL

[1]: Hồi tố có nghĩa thời gian đi chiến dịch cũng được tính gộp vào để sớm lên cấp bậc [2]: người viết đang học cuối giai đoạn 1 tại Quang Trung lại đựơc gắn alpha giả định để đi Chiến Dịch[3]:chuồn; không có phép nhưng rời khỏi đơn vị 

"TRẠM XÁ" TRONG TÙ

 

KỶ NIỆM  "TRẠM XÁ" CỦA TÙ CẢI TẠO tại ÁI TỬ QT

thân nhớ và biết ơn  BS Quân Y Hoàng thế Định

Đinh hoa Lư 

 Tác giả bài này có dịp hạnh ngộ với BS Hoàng thế Định từ tiểu bang Georgia USA (bên phải hình) trong dịp đại hội toàn quốc cựu tù nhân chính trị Aí Tử Bình Điền Hội Ngộ lần 7 tại tại TP San Jose USA 

 ngày: July 5th 2013 

KHI TÙ VÀO "TRẠM XÁ"

Chào bạn đọc

    Chắc hẳn chúng ta đầu tiên sẽ nghe lạ tên với cái tên "trạm xá". Thật ra đối với người miền bắc trước 1975 không ai lạ gì với hai chữ trạm xá. Trạm xá có nghĩa là trạm y tế, nơi chữa bệnh tạm thời trong thời chiến của phía miền bắc. Cái Trạm Xá ( tên thường gọi cho trạm y tế thời chiến của bộ đội CS) của Đoàn 76 (đơn vị bộ đội coi tù VNCH) nằm dối diện Trại 3 cạnh con đường đất đi lên các trại khác - Trại 4, Trai 5 và Trại 1.

     Tiếng là trạm xá tức là nơi chữa bệnh nhưng nó chỉ là ngôi nhà lợp tranh, cạnh mấy chuồng heo. Nhà bệnh cùng chuồng heo đều do tù Trại 3 dựng lên.  Đặc biệt Trạm xá  không có hàng rào, chỉ là ngôi nhà tranh khá lớn, nền đất cao, có vách đất. Một phòng để giải phẫu còn phòng kia rộng dài có mười mấy cái giường cho 'tù bệnh' nằm.

 Trạm Xá nằm bên này con sông nhỏ từ trên núi đổ về. Phía bên kia là Trại 3. Trại 3 nằm gần khu chỉ huy của Đoàn 76. Đoàn ở đây- người viết xin giải thích thêm là tiếng gọi gọn lại của chữ Trung Đoàn- tức là Trung đoàn 76 thuộc Sư Đoàn 337 của miền bắc. Hồi đó Sư Đoàn 337 chưa đi đánh Campuchia lật đổ Polpot và Yieng Sar. Sau khi giao tù cải tạo lại cho Bộ CA thì Sư đoàn 337 mới đi đánh Campuchia.

*

    Khoảng tháng 8/ 1979 sau khi đi chặt rừng để xây dựng Lòng Hồ Sông Mực tại Thanh Hóa, chúng tôi được đưa vào lại Ái Tử, Quảng Trị. Tôi được vào nằm ở đây để "cắt trĩ " trước khi trại được dời vào Bình Điền Huế.  Cũng như đa số các tù nhân khác,  chứng trĩ ngoại kinh niên của tôi đều do điều kiện ăn uống cực khổ trong trại sinh ra. Mà đã vướng vào trĩ rồi,  thì  khó lành. Tuy nhiên, khi được đi cắt trĩ,  chúng tôi lại tự xem như mình được "nghỉ lao động" vài tuần. Thế là sướng "như tiên" chẳng còn đòi chi hơn nữa. Từ chuyện cắt trĩ,  tôi lại có đôi ba kỷ niệm với Trạm Xá Đoàn 76 cùng BS Hoàng thế Định...

     Anh Hoàng thế Định hồi đó đặt tên là THẮT TRĨ thay vì nói "cắt trĩ"; có nghĩa là anh sẽ dùng dây chỉ bình thường khâu thắt vào bướu trĩ  cho đến khi khối u đó thối rữa ra và dứt lìa thân thể người tù.

Chuyện nghe đơn giản, nhưng không phải vậy. Trước tiên phải có một ít thuốc tê để bs Định làm việc. Hàm lượng thuốc tê của trại cấp thì quá loãng nên chẳng áp phê chi. Trước khi thắt anh Định cho uống thuốc gây bón vì thắt rồi xem như bế lỗ ra không còn đi cầu được. Và phải đợi năm sáu ngày cho đến khi khối trĩ đó thối rữa ra.

Quý bạn cứ tưởng tượng trong trạm xá chật hẹp của tù mười mấy anh em tù đang cắt trĩ , người nào cũng mang một khối thịt thối thế kia thì mùi hôi chịu chi thấu. Thế nhưng phải cắn răng chịu biết kêu ai ? được cắt trĩ , tôi quên THẮT TRĨ là ưu tiên đãi ngộ rồi. Nhờ vào thuốc tê hiếm, tôi còn nhớ bs Định cũng được linh động về Huế để lấy thuốc tê tư nhân tốt hơn. Mà rõ ràng nó tốt hơn thiệt tình và cũng nhờ vậy anh Định cũng có dịp về nhà chút chút "cải thiện" đem ít quà ra lại trại.

Tù thắt trĩ được ưu tiên ăn cháo trắng với đường, mà không đi ra được thì ăn vô làm gì, sống cầm hơi là tốt rồi.

Cục trĩ chưa rụng thế mà tôi với anh Hồ văn Chuân cùng trại 4 cả hai bệnh nhân chúng tôi được ưu tiên "công tác " cho trạm xá đoàn vào một ngày đáng nhớ.

Ngày hôm đó bác sĩ Định được giao nhiệm vụ phải phẫu gấp cho một cán bộ đoàn về ruột thừa lên biến chứng và cần mỗ ngay tại trạm xá đó. Cái phòng cũng trát đất phên nói trên được che vội một lớp vải mùng trắng. Anh  Hồ văn Chuân (Hải Quân trung Úy) cùng người viết thay phiên nhau quay một cái moteur nhỏ có mục đích phát ra điện cho anh Định làm việc phía trong.  

anh Hồ văn Chuân và tác giả có dịp gặp nhau tại nam California dịp đại hội Ái Tử Bình Điền 2015

Thiếu thốn mọi thứ kể cả thuốc tê thuốc mê nhưng bên trại biết khả năng anh Định và tận dụng khả năng quân y của anh. Hai anh em, anh Chuân và tôi, rõ khổ, do cái thế ngồi cho người đang thắt trĩ chưa lành phải nhoai hay nghiêng một nửa cái bàn tọa của mình qua một bên, hai tay vừa quay máy điện trong gần 2 tiếng đồng hồ. Công việc cứu người thấy cũng ý nghĩa cho lương tâm của một bác sĩ như anh Hoàng thế Định rồi cuối cùng chúng tôi đã hoàn thành.

 toa thuốc cho tù tại Trại 3 Bình Điền Huế , anh Phan tế Nam  y tế trại 3 Bình Điền viết, tôi còn giữ làm kỷ niệm

    Chuyện anh Định "bó tay" buồn bã khi chúng tôi chứng kiến cái chết của người bạn tù- thiếu úy Tưởng từ Trại 3 qua nằm đây với chúng tôi. Rủi cho anh, qua nằm trạm xá ngày đầu tưởng lầm chỉ do "đau bụng" ai ngờ đâu sau một hai ngày BS Định khám phá ra bạn đó bị ung thư ruột già. Lúc phát giác ra chứng bệnh, thì thân hình Tưởng đã tiều tụy quá mức, chỉ còn da bọc xương. Anh Định lắc đầu lẩm bẩm "vô phương"!

    Ngày Tưởng mất, người viết còn nhớ người thân của anh từ Huế có thuê được chiếc xe đò renault từ Huế ra. Tội nghiệp cho bạn Tưởng.  Xác thân của một người tù sau những ngày đói khát lại lâm thêm chứng bệnh quái ác là ung thư. Anh "về" với một thân xác tưởng chừng như bẹp dí trên chiếc băng ca. Má Tưởng hóp sâu, miệng vẫn còn há hốc, hai mắt vẫn mở khi còn nuối tiếc và mong đợi người thân... Tôi nhớ khuôn mặt người em trai đang khiêng xác anh mình ra. Khuôn mặt em đanh lại như cố kìm giữ tiếng khóc khi thấy thân thể người anh. Gia đình Anh ngầm hiểu- đây còn trong 'phạm vi trại tù'. Xác Tưởng được mang đi trong im lìm câm nín. Chúng tôi cúi đầu, lòng nhẩm niệm, xin thay thế cho cái chào tay vĩnh biệt Anh một đồng đội- một bạn tù thiếu may mắn. Chúng tôi chia tay gia đình Anh trong chua xót do thúc thủ bó tay không còn cứu giúp gì được cho người đồng đội, giây phút tử sinh và rồi tuyệt vọng.

    Thế là Tưởng -người tù Trại 3- đã về với gia đình, những người thương mến. Anh đã trả xong nợ nước. Một ngày buồn bên một Trạm xá của tù, có con suối tháng ngày len qua mấy rặng đồi sim hoang dại. Những ngày đốn củi, đi rừng cùng nhau. Tưởng thực sự ra đi, hương hồn anh như đang vẫy tay từ tạ chúng tôi, anh đi về miền miên viễn. Thôi, Tưởng hay đi trước, hãy chia tay với ngày tháng lao lư, nhục nhằn, buồn tủi của những chiến bại binh như bọn mình. Bạn hãy đi trước, xa rời nhục vinh nhân thế, về với thế giới hư vô chẳng còn gì là buồn thương hay trăn trở, khổ đau, đói khát...Linh hồn anh nếu có còn chút gì lưu luyến tụi này hiểu lắm, chút gì bâng khuâng khi chữ hiếu chưa tròn với mẹ cha, anh chưa dịp đáp đền công ơn sinh thành dưỡng dục. 

    Trong kia, Huế đang đợi anh về. Có thể Huế đang là cơn mưa buồn- MƯA TRÊN PHỐ HUẾ hay mưa về Thành Nội. Có tiếng cười khúc khích của cậu nhỏ học sinh- một thời con nít hay khi anh lớn lên với tuổi biết yêu, biết tương tư đợi chờ người con gái anh thương trong đám nữ sinh của Trường Đồng Khánh ngày xưa. Nhớ sao bao tà áo trắng tan trường, qua cầu Trường Tiền rộn tiếng guốc khua...

Xin vĩnh biệt Tưởng, bạn ra đi chúng tôi ở lại, những ngày trước mắt chẳng biết ra sao?

***

    Chuyện buồn vui đời tù trong trạm xá cũng có lắm thứ cười ra nước mắt. Có thêm một bác sĩ quân y nữa- bác sĩ Thông lại được Đoàn 76 'ưu ái" cho một việc đó là ... "chăn heo", trong khi khả năng chuyên môn anh Thông đâu phải chuyện này? Nhớ làm sao, hình ảnh mấy con lợn đen ủn ỉn trong chuồng làm anh Thông làm quần quật suốt ngày từ đôi tay không chuyên môn làm chúng tôi cảm thấy thuơng cho anh.  Lúc BS Thông có chút rảnh rang lại hay vô thăm chúng tôi. Nhớ cái giọng nam anh pha trò làm chúng tôi vui đáo để. 

  Làm tại trạm xá y tế này, BS Định thiếu thốn mọi bề. Tuy vẫn mang danh là trạm xá của một "trung đoàn" tức là đơn vị Trung Đoàn 76,  nhưng thuốc men thì phải đi "cải thiện " lấy. Cũng nên giải thích "cải thiện" có nghĩa là linh động đi kiếm, về Huế một hai ngày mà kiếm...

    Thời gian đó,  "phong trào đông y" trong trại tù phát triển. Dĩ nhiên Thuốc Tây hiếm hoi, làm gì có nhiều cho tù?  Phong trào thuốc nam rộ lên.  Trại nào cũng cho tù đi kiếm thuốc. Hàng ngày chúng tôi thường gặp nhau. Những người tù, mang cái bao sau lưng, tay cầm cái thuỗng dài để đào rễ cây tận mấy quả đồi vùng núi Ái Tử. Nào hoàng đằng, mật nhân, hà thủ ô , cây quờn, bướm bạc ...về làm dược liệu nấu cho tù uống. Có còn hơn không. Người viết còn nhớ vị đắng của hoàng đằng, mật nhân. Chất đắng của nó cũng trị được đau bụng nhất là tiêu chảy. Tôi nghe chuyện Đại Úy Nguyễn Dật (người Quảng Trị em thầy Nguyễn Bảo) chết trong trại do chứng kiết lỵ, tiếc rằng lúc đó trại 1 mới lập, ba thứ thuốc tây hồi đó làm gì đầy đủ giá như có phong trào thuốc nam như lúc này thì còn hay hơn. Người bạn tù Trại 4, chết oan vì say sắn đắng, Trại 4 cứ chích thuốc tây vào? thay vì chỉ cho ăn đường thì người bạn tù đâu có chết oan...cho đến nay người viết vẫn nhớ và tin vào thuốc nam, thà thuốc nam còn hay hơn thuốc tây nhưng lại quá thiếu...

KỶ NIỆM NGÀY ĐÓ THƯƠNG CHO MẸ GIÀ HƠN 1000 CÂY SỐ ĐƯỜNG XA, TỪ BÌNH TUY RA

Nghe tôi từ Lòng Hồ Sông Mực đã vào lại Ái Tử,  mẹ tôi từ Bình tuy lặn lội ra thăm con cũng tại trạm xá này. Hơn một ngàn cây số đường xa, mẹ tôi chỉ được phép gặp tôi vỏn vẹn hai mươi phút ngay trước  mái tranh trạm xá đó. Thương quá mẹ ơi, hình ảnh mẹ ngồi bệt trước cái sân đất, hai giỏ quà trong chẳng có chi...Mắt mẹ buồn xa vắng, nỗi thương nhớ con dâng trào nhưng chỉ trong 20 phút hiếm hoi.  Tôi chẳng có đủ thì giờ dặn dò những gì muốn nói với mẹ tôi, rồi người phải vội vô nam sống những ngày cực khổ nơi vùng kinh tế mới thiếu vắng con trai, thiếu sức lao động. Tội cho mẹ, chỉ gặp được con trong hai mươi phút đánh đổi một chặng đường xa, một ngànhơn ngàn cây số ngập tràn lao lư khổ nhọc. Tội nhớ làm sao nét mặt buồn bã của mẹ mình. Mẹ chỉ kịp nói nhỏ với tôi có "gửi 20 đồng" nơi o Cai - người bạn gái quen từ thời trước. O ấy bán chè lá tại Chợ QT...

***

Con đường trước trạm xá cũng là con đường người dân đi kinh tế hay còn gọi là  đi trung du tức là lên rừng khai phá trồng sắm khoai. Hàng ngày có từng toán dân đi qua, đôi lúc nhờ vậy làm chúng tôi đỡ nhớ gia đình. Người gồng kẻ gánh bao lớp người dân đang lên khai phá vùng cao. Núi rừng càng bạch hóa khai hoang lạ thay người dân càng lúc càng đói thiếu. Bao đoàn người hàng ngày đi qua trước mắt chúng tôi, họ bỏ làng cúi đầu đi lên vùng núi xa; nơi đó tù chúng tôi hay lên đốn gỗ đều thấy. Những ngôi nhà tạm bợ trên đó, dưới làng thay phiên nhau lên làm cho có làm, thu hoạch thường bị heo rừng phá hết, không đủ bù "cơm đùm gạo bới" đem từ làng lên để khai phá đất rừng. Thật là một tương lai hoàn toàn vô vọng. Nhưng đội đoàn dưới đó chia phiên, cắt đặt thì phải đi, "đố ai bẻ nạng chống trời" ?

    Ngoảnh lại với nhau trong cái trạm xá này với 'mùi hôi nồng nặc' từng ngày, ai đi qua cũng bịt mũi. Thế nhưng chúng tôi chịu đựng được cách thức chữa bệnh lạ đời thế kia. Tù chữa cho tù, cùng thông cảm với nhau trong thiếu thốn từ miếng ăn cho đến thuốc men vật liệu. Tù chữa cho tù chính đây là lúc những thân phận cùng cảnh ngộ đang sẻ chia nhau những cái gì đang có.

    Bác Sĩ Hoàng thế Định gắn bó mấy năm trong trạm xá đoàn 76 với sự phục vụ tận tình  từ tay nghề anh có để giúp anh em tù nằm bệnh. Có một điều khá oan cho anh Định, do anh lại phải 'ở tù lâu hơn' do trại đang lợi dụng khả năng của anh để phục vụ cho cả Đoàn 76. Có những ca bệnh mà bác sĩ "cách mạng " làm quá tệ hay bó tay. Anh Hoàng thế Định vẫn chấp nhận vì trong lòng anh biết rằng anh còn nhiều cơ hội để giúp đỡ bạn tù.

    Lời cám ơn chân thành của tôi hay của những người tù từng nằm bệnh tại cái "trạm xá Đoàn 76" ngày trước, tuy muộn màng tới bác sĩ Hoàng thế Định nhưng có còn hơn không.  Tại Hoa Kỳ, anh em cựu tù gặp lại nhau mừng rỡ vô cùng. Không ngờ mấy mươi năm trời cách biệt còn có một ngày hội ngộ tương phùng. Làm sao chúng tôi quên được những ngày nằm bệnh trong Trại Tù Ái Tử đó là những ngày ý nghĩa nhất trong tình HUYNH ĐỆ CHI BINH và rồi cùng nhau ghi nhớ một kỷ niệm không quên:

TRẠM XÁ ĐOÀN 76 TRẠI TÙ ÁI TỬ QUẢNG TRỊ./.

ĐHL 

edition

10/3/2025

San Jose USA