Thursday, July 31, 2025
Wednesday, July 30, 2025
SÓNG DẪN LỰC VŨ TRỤ (GRAVITATIONAL WAVES)
Khôi nguyên 2017 Nobel vật lý thiên văn Mỹ Kip Thorne giải thích về Sóng Dẫn Lực Vũ Trụ ...
...Sóng hấp dẫn vũ trụ kết hợp với sóng điện từ, thông qua nền thiên văn học đa thông tin chính là nền tảng cho tương lai của thiên văn học. Vài thế kỷ sau này khi con cháu chúng ta nhìn lại thời đại chúng ta, tôi (Kip Thorne) nhiều lớp trẻ tương lai sẽ cho rằng một trong những đóng góp to lớn chúng ta dành cho chúng chính là TRI THỨC VỀ VŨ TRỤ trong đó có sự kết hợp giữa sóng hấp dẫn và sóng điện từ...
Những tin tức mới nhất từ các vật lý gia về thiên văn học như Kip Thorne (Mỹ) đang cho chúng ta biết thế nào về Sóng Dẫn Lực Vũ Trụ (gravitational waves). Những thông tin mới đó giúp chúng ta hiểu biết thêm về nguồn gốc vũ trụ. Các khoa học gia Mỹ qua sự tài trợ của Quỹ Khoa Học Quốc Gia Hoa Kỳ đã công bố về bằng chứng về nền tảng của Sóng Hấp Dẫn Vũ Trụ, thứ đang bao trùm vũ trụ.
Mặc dù học thuyết về Sóng Dẫn Lực Vũ Trụ có nghiên cứu từ lâu nhưng tuyên bố vừa qua là kết quả xác đáng nhất qua gần nửa thế kỷ nỗ lực nghiên cứu
CÁC TIÊU ĐỀ CHÍNH TRONG BÀI
* LIGO là gì?
* PHÂN BIỆT KHÁI QUÁT VỀ SÓNG VÀ BỨC XẠ
* BÁC HỌC ALBERT EINSTEIN ĐÃ NGHĨ TỚI SÓNG DẪN LỰC CÁCH ĐÂY CẢ THẾ KỶ
*Nguồn Gốc của Sóng Dẫn Lực Vũ Trụ
==========================================================
LIGO là 4 chữ viết tắt cho "Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory". Là 2 Đài Quan Trắc Sóng Hấp Dẫn Qua Giao Thoa Kế Laser. Hai đài này cách nhau mười mấy ngàn cây số. Đây là 2 đài quan trắc sóng hấp dẫn vũ trụ lớn nhất thế giới và là một kỳ quan của kỹ thuật chính xác. Mục đích là khám giác và tìm hiểu nguồn gốc của SÓNG DẪN LỰC VŨ TRỤ (Gravitational Wave)
Nhiệm vụ của LIGO nhằm mở ra lĩnh vực VẬT LÝ THIÊN VĂN về SÓNG DẪN LỰC. LIGO là cơ quan quốc gia tạo cơ hội rộng lớn cho khoa học Hoa Kỳ. Nó được tài trợ bằng QUỸ KHOA HỌC QUỐC GIA HOA KỲ cho Viện Công Nghệ Caltech tại California và Viện CÔng Nghệ Massachussettes (MIT) tại Massachussettes.
PHÂN BIỆT khác nhau giữa các tia (radiation)
HÌNH- tia Alpha /α /và Beta /β /là bức xạ mang dạng hạt (particles) trong lúc tia Gamma /γ /là bức xạ mang dạng sóng điện từ (electromagnetic wave)
LIGO đã biết tìm cách lắng nghe được Sóng Dẫn Lực điều mà Bác Học Albert Einstein tiên đoán từ năm 1916
Vào ngày 14/9/2015 Sóng Dẫn Lực vũ trụ lần đầu tiên được quan sát thấy từ Trái Đất. Điều này đã chứng minh tiên đoán của Bác Học Albert Einstein cách đây 100 năm là đúng. Nhà bác học đã cho rằng chính sự va chạm giữa hai Hố Đen vũ trụ đã tạo ra Sóng Dẫn Lực Vũ Trụ.
Quả vậy vượt xa chặng đường 1.3 tỷ năm ánh sáng (hay quang niên) Sóng Dẫn Lực Vũ Trụ đã tới được Trạm Theo Dõi LIGO Hoa Kỳ vào ngày 14/9/2015.
Tuy sóng này tới trái đất thực sự đã quá yếu nhưng nó lại chứng minh một bước tiến vững mạnh trong Vật Lý Thiên văn, từ một biến cố vĩ đại trong vô cùng của vũ trụ đã trắc nghiệm và thử thách kiến thức loài người ra sao.
Albert Einstein Giải Nobel Vật Lý 1921
Nhưng Sóng Dẫn Lực vũ trụ nó không phải lan xa chậm chạp ẻo lả như sóng chấn động ta thấy trên mặt hồ. Nó tạo ra xong và sóng đó di chuyển với tốc độ ánh sáng !
Sóng Dẫn Lực vũ trụ nó lan xa với tốc độ ánh sáng vừa cuốn hay kéo căng cùng bóp tất cả mọi thứ.
Từ một tổng hợp năng lượng quá lớn không thể diễn tả đươc và nhờ đó sóng này lan truyền hàng tỷ năm nay trong vô cùng của vũ trụ. Nó đi mãi cho đến khi chúng ta có các nhà khoa học và dụng cụ theo dõi khám phá (detection) được nó thì phải rất tinh vi mới nhận biết được. Đó là một chặng đường từ sâu thẳm vô cùng của vũ trụ, khi đến Trái Đất chỉ còn một năng lượng yếu ớt ...
Nguồn Gốc của Sóng Dẫn Lực Vũ Trụ
- Từ Vụ nổ siêu lớn của một ngôi sao thường gọi là Supernova
- Từ Hai ngôi sao lớn quay quanh với nhau
- Từ Hai lỗ đen quay quanh với nhau và nhập lại thành một
Tuy Sóng Dẫn Lực hình thành và lan với tốc độ ánh sáng nhưng những sự kiện đó cách xa trái đất hàng tỷ năm ánh sáng. Có khi quá yếu khi tới trái đất rất khó khám phá, do vậy nhờ có dụng cụ tinh vi như LIGO mới nhận ra được.
Như đã nói ở trên năm 2015 qua các trạm trắc lượng nhạy bén là LIGO ((Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) các khoa học gia mới khám phá ra được Sóng Dẫn Lực vũ trụ từ sự cuốn hút hai lỗ đen cách xa trái đất 1.3 tỷ năm cho đến 2015 mới tới dược trái đất.
Sóng Dẫn Lực vĩ đại nhất tạo bởi những biến cố vĩ đại nhất ví dụ sự va chạm giữa HAI LỖ ĐEN nhờ đó qua LIGO còn ví von là " kính viễn vọng tìm lỗ đen" hầu giúp các khoa học gia này thấy đưọc những gì trước đây KHÔNG THẤY.
-Rainer Weiss GS Vật lý tại Đại Học Công nghệ MIT (85 t) (MA)
-Kip Thorne ( 77 t) và Bary Barish (81 t) Đại Học Công Nghệ Caltech California
Nobel Prize awarded to LIGO Founders
Các nhà thiên văn học và khoa học gia nói chung nhờ vào LIGO để tìm hiểu cái gốc nguyên thuỷ về các BIẾN CỐ VĨ ĐẠI trong lịch sử vũ trụ. Sự va chạm giữa các Lỗ Đen, Bùng nổ các vì sao hay giây phút KHAI SINH VŨ TRỤ ra sao?
Theo dõi, phân tích các thông tin hàm chứa trong Sóng Dẫn Lực vũ trụ này cho chúng ta quan sát sâu vào vũ trụ mà trước đây chưa bao giờ thực hiện được .
Rõ ràng Sóng Dẫn Lực là "cánh cửa sổ" cho con người quan sát và nghiên cứu Vũ Trụ, tìm hiểu sâu hơn nữa các biến cố cơ học hay là sự bùng nổ trong lịch sử nhằm tìm tòi nghiên cứu rõ hơn qua các góc tìm về vật lý, thiên văn hay vật lý thiên văn
Theo lịch sử, các khoa học gia thế giới đầu tiên tới nay đều tin vào sự quan sát qua tia phóng xạ điện từ (electromagnetic radiation) ví dụ ánh sáng mắt chúng ta thấy được, tia X, sóng radio, sóng vi ba... để tìm hiểu về vật thể cùng hiện tượng trong Vũ Trụ.
Nhưng tới nay, may thay sóng Dẫn Lực không phải là tia phóng xạ điện từ. Chúng là hiện tượng hoàn toàn khác xa do nó mang theo các thông tin về các vật thể vũ trụ mà các tia điện tử không mang.
Sự va chạm (hay hợp nhất) của các Lỗ Đen, ví dụ, nó phóng thích hay không có tia điện từ nhưng các Sóng Dẫn Lực nó phóng thích ra sẽ gây cho chúng "phát sáng rực rỡ" chẳng khác gì một thứ đèn hiệu trong biển tối vô cùng của vũ trụ bao la vô bờ vô bến. Quan trọng hơn nữa là Sóng Dẫn Lực tương tác yếu ớt với vật chất khác trong vai trò là tia phóng xạ điện từ (ánh sáng và các tia) khi chu du trong vũ trụ và hầu như không bị cản trở từ đó sẽ cho chúng cái nhìn rõ ràng về Vũ Trụ từ vai trò của Sóng Dẫn Lực.
Chúng mang thông tin về nguồn gốc khai sinh ra nó nhưng không bị biến dạng biến thể hay thay đổi gay gắt bởi các tia điện từ khi đi mãi trong không gian.
Cuối cùng nhờ vào phát minh và tìm tòi mới này về Sóng Hấp dẫn các khoa học gia và thiên văn học đang dần khám phá các điều kỳ lạ chưa bao giờ biết đến và sẽ cung cấp cho thế giới khoa học những thông tin quan trọng chưa bao giờ có./.
Gravitational waves will 'bring the information from the birth of the universe to us'
2017 Nobel Prize in Physics Awarded to LIGO Black Hole Researchers
https://www.nytimes.comTuesday, July 29, 2025
Nguyễn Ngọc Diệp: KẾ HOẠCH HỒI CƯ, ĐỊNH CƯ, KHẨN HOANG LẬP ẤP, ĐẠI LỘ KINH HOÀNG
Tác giả: Nguyễn ngọc Diệp (nguyên phó tỉnh trưởng tỉnh Quảng Trị trước 1975)
Thời gian ngắn sau khi Quảng trị (QT) được giải tỏa, tiểu khu Quảng Trị đưa binh sĩ trở lại diện địa để dần dần nắm chủ quyền lãnh thổ với sự trợ lực hữu hiệu của sư đoàn thủy quân lục chiến (TQLC) mà bộ tư lịnh đóng ở một trường tiểu học tại Cửa Việt. Các lực lượng bán quân sự như cảnh sát, cán bộ xây dựng nông thôn cũng theo bước về QT để bình định lãnh thổ.
Trong lúc đó chính quyền quốc gia đang có kế hoạch hồi cư dân QT. Theo đó, đồng bào thuộc các lãnh thổ bờ Bắc Sông Thạch Hãn sẽ được đưa về cư trú tại một phần lãnh thổ của các quận phía nam. Các đơn vị công binh giúp đỡ chính quyền QT trong việc dựng nhiều nhà lều cho dân ở, cày xới ban đầu một diện tích ruộng hai trăm mẫu cho dân. Các kế hoạch làm nông nghiệp khác như mua máy cày, phân bón, lúa giống và các thứ hạt giống khác đang được nghiên cứu. Với các xã ngư nghiệp thì chính quyền sẽ thực hiện kế hoạch thích hợp như cung cấp lưới cá, ghe thuyền, máy đuôi tôm…Song song với việc thực hiện các dự án này để giúp đỡ dân chúng hồi cư thì bộ xã hội vẫn đảm trách việc trợ cấp gạo cho đồng bào. Trong lúc đó, tại các trại tạm cư ở Đà Nẵng việc trợ cấp cho gần hai trăm nghìn đồng bào QT tị nạn cũng phải tiến hành song song với kế hoạch khẩn hoang lập ấp. Tòa Hành Chánh phát động chiến dịch khuyến khích đồng bào tạm cư hưởng ứng kế hoạch khẩn hoang lập ấp tại các vùng đất tỉnh Bình Tuy, Long Khánh, Suối Dầu…Tại đây phủ quốc vụ khanh đặc trách Khẩn Hoang Lập Ấp (K.H.L.A.) đã cho làm nhà, đào giếng, cày xới đất hoang, cũng như đã có sẵn ngân khoản đặc biệt để giúp đỡ dân chúng xây dựng cuộc đời mới…
Sau khi hiệp định Paris ký kết (27.01.1973) tình hình quân sự có phần dịu hơn nhưng vấn đề chính trị thì rất tế nhị, có khi cũng gay gắt! Cả hai phía liên hệ trực tiếp trong cuộc chiến và có chữ ký trong hiệp ước đình chiến đều cố gắng chiếm giữ ưu thế chủ quyền trên lãnh thổ miền Nam Việt Nam. Dù gì thì nội dung của hiệp định này cũng đã mang nhiều thất lợi cho V.N.C.H. Điều lạ lùng là sau khi hiệp ước được ký kết tại thủ đô Paris thì phía chính quyền V.N.C.H. vẫ im lặng trong lúc đài phát thanh Hà Nội của cọng sản Bắc Việt đưa ngay lời bình luận và cho rằng đây là một sự thắng lợi to lớn của phe họ, đương nhiên là một sự thất bại nặng nề của phía đồng minh Hoa Kỳ và V.N.C.H. Để cố gắng giành dân và giữ đất ở miền Nam, chính quyền V.N.C.H. phát động chiến dịch “cắm cờ”. Theo đó thì vùng đất nào có nhà dân cắm cờ quốc gia thì được kể là thuộc quyền kiểm soát của V.N.C.H. Thời gian đó, đồng bào tạm cư cũng thực hiện chiến dịch này bằng cách cắm cờ trên nóc các dãy nhà của trại tạm cư!
Thời gian ngắn sau đó tòa hành chánh QT tạm thời với nhiều dãy nhà tôn cao được dựng lên tại Xã Hải Chánh để bắt đầu điều hành công việc hành chánh cho đồng bào sắp lần lượt đưa về theo kế hoạch Hồi Cư Định Cư (bấy giờ phủ quốc vụ khanh đặc trách kế hoạch khẩn hoang lập ấp được nâng lên hàng phủ phó thủ tướng đặc trách kế hoạch hồi cư định cư và bác sĩ Phan quang Đán là Phó thủ tướng). Phó tỉnh trưởng QT vẫn trách nhiệm công tác cứu trợ đồng bào tại các trại tạm cư ở Đà Nẵng. Đại tá Hà Mai Việt thay thế Đại Tá Phan Bá Hòa trong chức vụ tỉnh trưởng. Suốt cả mùa hè, đại tá Việt cố thực hiện nhiều công tác hạ tầng cơ sở như làm đường, bắc cầu, xây dựng một số công sự an ninh diện địa cần thiết cho tiểu khu. Thời gian này tôi làm chánh văn phòng tòa hành chánh và công việc thì lu bù. Tuy nhân viên các ty sở chưa về lại QT (đúng hơn là Mỹ Chánh) để làm việc nhưng các trưởng cơ quan thì có mặt tại đấy để sắp đặt từ từ công việc cần thiết. Một lần bộ chỉ huy tiểu khu họp kín về công tác bình định và an ninh cho toàn lãnh thổ tỉnh dưới sự chủ tọa của Đại tá Việt. Các sĩ quan trưởng ban của tiểu khu hiện diện với vũ trang đầy đủ sẵn sàng. Tôi là viên chức dân sự duy nhất của tỉnh tham dự buổi họp. Tôi mặc sắc phục của cán bộ xây dựng nông thôn, áo quần bà ba đen, đi giày lính, đội mũ sắt và mặc áo giáp. Cây súng ngắn bỏ trong cặp da. Cuộc họp được tổ chức trong một ngôi nhà xưa đổ nát nhưng còn khoảng không gian tạm đủ cho việc hội họp. Nhìn mọi người hiện diện tôi cảm thấy rất quen thân và gần gũi cho dù có một số sĩ quan chưa bao giờ tôi có dịp gặp mặt. Tôi chợt hiểu rằng cảm giác gần gũi và thân mến này đến từ những người đang làm việc cho mục đích duy nhất; đó là cố gắng tái tạo sự an ninh và sinh hoạt cho đồng bào hồi cư. Tự nhiên tôi cảm thấy thú vị và phấn khởi. Thoáng chốc tôi sực nhớ anh chàng Dũng lãng mạn đi làm cách mạng trong cuốn truyện Đôi Bạn của nhà văn Nhất Linh. Nhưng mà Dũng thì có hình ảnh của Loan để mà nghĩ đến, mà thương nhớ xa xôi! Gần hai tháng sau khi cơ sở tạm thời của tòa hành chánh xong, nhân viên các ty sở trở lại cơ quan mới để điều hành công việc. Điều làm mọi người ngạc nhiên đến sửng sốt trên đường trở về QT, đồng bào thấy hai bên bờ đường lộ có vô số vỏ đạn đại bác lớn nhỏ, hàng đống dài, đôi khi cao cả thước tây. Các vỏ đạn màu vàng tươi phản chiếu ánh sáng mặt trời làm cho con mắt thấy một trời tỏa sáng rực rở chói chan. Xe chạy một khoảng đường nhỏ, hình ảnh tương tự hiện ra trước mắt. Thêm nhiều xác xe tăng, xe nhà binh các loại đang nằm ụ bên đường, rải rác ít nhiều chiếc mũ sắt nằm hờ hững đó đây. Tôi liên tưởng xa xôi đến các chiến sĩ điều khiển các quân xa này, các chủ nhân của các chiếc mũ sắt kia, hiện giờ ở đâu, có được an bình êm ấm với người thân không hay đã âm thầm trở về lòng đất mẹ sau lần hy sinh cuối cùng cho từng tấc đất của quê hương! Xe tiếp tục hướng tới trước. Đây rồi đoạn đường gần chiếc cầu dài oan nghiệt đang hiện ra trước mắt. Nơi đây, năm ngoái đã diễn ra cuộc chết chóc vô cùng thảm thương cho người dân vô tội. Bây giờ đây, để ghi nhớ đoạn đường oan nghiệt này, lòng đường được ghi thêm hai hàng chữ sơn rất rõ: ĐẠI LỘ KINH HOÀNG (Avenue of Terrors)! Một số các nữ nhân viên trên xe trông thấy chứng tích ấy thì cúi mặt lấy khăn mù xoa lau mắt!
Như vậy trong lịch sử cận đại này, QT có thêm một tên đường mang chứng tích chiến tranh ngoài tên Con Phố Buồn Hiu (Street without joy hay la rue sans joie) đã có trước đây nối liền quận Hải Lăng (QT) với quận Phong Điền (Thừa Thiên), theo ven biển phía đông! Qua chiến cuộc, Con Phố Buồn Hiu này cũng làm bị thương một số nhà báo, trong đó có Bernard Fall, phóng viên chiến trường nổi danh người Áo! Anh này sau đó bị trúng mìn Việt Cộng nát bụng chết tại vùng núi Thừa Thiên Huế vào tháng hai năm 1967.
Nhìn đống đồng phó sản của súng đạn, tôi mơ màng nghĩ rằng nếu chính phủ có kế hoạch xuất cảng các đồ kim loại phế thải này thì dân chúng hồi cư định cư QT cũng thêm được ít nhiều phương tiện sống trong lúc khó khăn nhiều bề. Xe của tòa hành chánh đi thẳng đến thị xã QT. Không ai có thể định hướng được các cơ sở cũ một cách chính xác. Tòa hành Chánh ở đâu đây, một công chức nhìn tứ bề ngẩn ngơ buộc miệng hỏi! Nhiều ý kiến đưa ra! Trường trung học Bồ Đề chỉ còn một trụ cổng với bảng hiệu đầy vết đạn treo tòn teng. Trước mắt tôi, cổ thành hay trại Đinh Công Tráng hình vuông với chiều dài gần 600 thước tây, cao 5 thước giờ đây chỉ còn lưu lại một dấu tích: một phần bức tường cổ cao khoảng hai thước rưỡi, rộng hai ba thước với nhiều viên gạch sứt mẻ đang đứng chơ vơ bên đống gạch vụn! Bờ sông bị cỏ hoang cao che khuất. Thật khó nhận ra nếu không có dòng nước sông Thạch Hãn đang lững lờ óng ánh ngoài kia…Ôi Quảng Trị!
Nguyễn ngọc Diệp
Nguồn
Nguyễn ngọc Diệp. Nhớ Về Quảng Trị Xa Xưa- giòng kỷ niệm-. Trung Tâm Văn Hóa Xã Hội Việt Nam Bruxelles, 2000.
Monday, February 14, 2022
Nguyễn Ngọc Diệp: THĂM DÂN
THĂM DÂN
Tác giả: Nguyễn ngọc Diệp
Thời gian đảm trách chức vụ mới, Phó tỉnh trưởng, vì có đầy đủ thẩm quyền nên tôi giải quyết công việc hành chánh tốt đẹp. Riêng việc thực hiện kế hoạch hồi cư định cư cũng đạt được kế hoạch nhưng vẫn không tạo cho chính tôi sự an tâm về cuộc sống của đồng bào định cư (thành phần dân chúng các quận đã mất đất, tạm sinh sống trên lãnh thổ các quận phía nam sông Thạch Hãn) vì hoàn cảnh tổng quát tạo ra đời sống đó.
Với các quận hồi cư, nghĩa là đồng bào trở về làng cũ thì đời sống đã tái lập tương đối có triển vọng. Các nhu cầu cho việc canh tác trồng trọt được giúp đỡ thích ứng. Cụ thể thì các xã nông nghiệp thuộc quận Hải Lăng, Triệu Phong và một phần Mai Lĩnh đã được cung cấp máy cày, loại lớn, nhỏ, lúa giống, phân bón loại urea và mixed, thuốc sát trùng v.v…Đồng bào định cư và hồi cư không có nhà ở thì đã được cung cấp gỗ làm nhà xẻ sẵn theo kích thước, tôn hạt mè, đinh, bù lon…Đồng bào ngư dân được cung cấp ghe thuyền, lưới dã cào loại lỗ lớn, nhỏ, máy đuôi tôm. Một số cá nhân có hiểu biết về máy móc, được khuyến khích mở các tiệm cơ khí nhỏ, dưới dạng hợp tác xã tự nguyện, để sửa chữa và bảo trì các máy đuôi tôm, máy cày…Hệ thống đường sá cầu cống được sửa chữa, tân lập. Hệ thống y tế cũng được chú ý hơn. Các chi y tế cấp quận tăng cường nhân số thuốc men, các trạm y tế cũng gia tăng theo nhu cầu dân chúng ở các xã.
Đôi lần tôi đến thăm một số xã nông nghiệp hồi cư thuộc quận Hải Lăng như Xã Hải Chánh, Hải Văn, Hải Nhi. Các xã trưởng cho biết đời sống đồng bào đang ổn định dần. Tôi đến thăm một cánh đồng lúa. Từng chọm lúa thần nông mập mạnh đầy sức sống chen nhau trên đám ruộng xanh rì bát ngát đang xô nhau về phía trước theo cơn gió hiền hòa đồng nội, tạo nên những làn sóng mềm mại, phát tiếng rì rào êm tai. Tất cả đó hứa hẹn một mùa gặt rộn ràng náo nhiệt. Tôi bỗng nhớ câu kết luận của bài học thuộc lòng Nhành Lúa Mới, tác giả vô danh, trích từ tờ báo Tin Tức nào đó: trong lúc bom đạn tơi bời gieo rắc tang tóc và đổ nát thì ở đây người dân quê Việt Nam vẫn âm thầm gieo mầm sống… Tôi cũng biết là các hoa màu phụ như khoai lang, khoai tía, khoai từ, sắn (khai mì), bắp, các loại rau, trái như bí đao, bí ngô (bí rợ hay bí đỏ), các loại đậu phụng (phọng), xanh, trắng, đỏ, mè…cũng được mùa nhờ khí hậu điều hòa nắng mưa thích hợp. Các làng xã có nghề truyền thống cũng sinh hoạt bình thường như làng Phước Tích nổi tiếng chằm nón (làm nón), làm đồ gốm. Tôi mừng lắm.
Một buổi xế chiều mùa hè, Trung Tá Kỳ tỉnh trưởng và tôi xuống thăm xã ngư dân Triệu Vân hồi cư thuộc quận Triệu Phong. Vì cố tình không báo trước cho chính quyền xã nên chúng tôi chỉ gặp vài viên chức xã đang giải quyết việc giấy tờ cho dân tại trụ sở xã. Thấy chúng tôi tới các viên chức tỏ ra vui mừng và nhiệt tình trình bày thực trạng vấn đề hành chính, đời sống hiện tại và triển vọng của ngư dân địa phương. Ông Trần Táo xã trưởng của xã này đang bận đi làm cá ngoài biển cùng gia đình con cháu, mặc dầu đã 82 tuổi. Tuy là xã trưởng được hội đồng nhân dân xã bầu lên (hội đồng này do dân bầu trực tiếp) nhưng thực tế chính ông xã trưởng là tộc trưởng của họ Trần, họ lớn, đông con cháu nhất xã. Các cử tri trong xã là con cháu gần xa của ông nên uy tín của ông khá lớn, tiếng nói của ông có giá trị thi hành với đồng bào trong xã. Chúng tôi rời trụ sở xã và đi vòng men theo bờ biển. Trời trong, nắng ấm, gió mát. Không khí biển mang cho tôi một cảm giác thoải mái và thanh thoát. Như hai du khách nhàn nhã trong cõi thanh bình, chúng tôi thả bộ đến gần một bãi cát đang có nhiều người ! Cũng nói thêm rằng trung tá Kỳ tuy gốc gác là thủy quân lục chiến nhưng từ ngày nhận chức vụ tỉnh trưởng kiêm tiểu khu trưởng thì ông chỉ mặc áo bộ binh, nghĩa là màu xanh lá cây đậm, nôm na là màu cứt ngựa chứ không phải màu rằn ri. Tôi là viên chức hành chánh thường mặc loại áo gọi là “áo bốn túi”. Tay áo ngắn thích hợp khí hậu nóng. Những lúc làm việc hay họp hành anh em hành chánh thường cũng sử dụng loại y phục này thay bì “bộ đồ vét” vì gọn gàng và trông cũng “đàng hoàng”. Chúng tôi đi chậm rãi song song để vừa được thư dãn chút ít vừa để trao đổi vài mẩu chuyện nhẹ nhàng. Hai tay thường vòng sau lưng như một thói quen. Chính tôi không biết “nhiễm” thói ấy từ độ nào ! Chúng tôi nhìn tới trước, thấy các ghe đánh cá gắn máy đuôi tôm từ từ tấp vào bờ sau lần ra khơi từ sáng sớm. Thân nhân đang chạy nhanh đến các ghe máy để phụ kéo lên bờ số lượng cá đánh được. Nhìn các thanh niên ngư dân đánh trần với làn da nâu đậm rắn chắc, bắp thịt nổi cao phản chiếu ánh trời chiều, tiếng cười nói vô tư, tôi cảm nhận được sức sống mãnh liệt của đồng bào ở đây. Bỗng nhiên tôi sực nhớ bài thơ Tế Hanh tôi học từ bé về tình cảm mặn mà của trẻ em làng ngư dân: Làng tôi vốn làm nghề chài lưới. Nước bao la cách biển nửa ngày sông. Khi trời trong, gió nhẹ sớm mai hồng, Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá…nay xa cách lòng tôi buồn tưởng nhớ…nghe chất muối thấm dần trong thớ vó. Tôi cũng nhớ đến nhạc sĩ Phạm Đình Chương trong bài hát Tiếng Dân Chài và cảm thấy một cảnh tượng vừa đẹp mắt vừa thơ mộng an bình thích hợp với cảnh sống của ngư dân làng Triệu Vân này: đêm dâng với ngọn triều, dô hò dô, kéo thuyền nhổ neo, vi vu buồm lên cao, dô hò dô, sóng reo dạt dào…Anh em cùng ra đây, Con thuyền đây tay chèo tay lái, Thấy đời nhọc nhằn mà vui..Tôi cảm thấy dâng lên trong lòng niềm thương yêu đời sống vô tư đơn giản của đồng hương ngư dân. Họ thường tỏ ra vui tươi với công việc, với nhọc nhằn. Họ ít thích sự nhàn hạ vô lối. Chính họ đang lưu trử và biểu hiện tâm hồn Việt Nam chất phát, siêng năng, nồng đượm tình quê hương. Nhưng cũng chính họ luôn luôn bị lừa phỉnh hoặc đe dọa bởi những mưu gian quỷ kế của bọn người cọng sản vong bản trong việc từng bước thực hiện một chủ thuyết ngoại lai phản dân tộc với những chiêu bài quái lạ. Họ chỉ cần có cơm ăn áo mặc, đau yếu có thầy, thuốc. Con cái có nơi chốn học hành nên người, sống theo đạo lý truyền thống tổ tiên, đóng góp phần mình cho thôn xóm làng nước. Họ không mơ ước viễn vông, mà sống thực tế. Họ không cần biết Marx, không cần hiểu chủ nghĩa cọng sản, chẳng thèm biết thế giới đại đồng…Nhưng nếu muốn thì cũng nên nhớ lại chính Marx, tổ sư của cái gọi là chủ nghĩa cọng sản, đã bị đả kích nặng nề bởi Bruno Bauer, cũng gốc Đức và sống đồng thời với Marx, chết 1882, trước Marx một năm. Thời đó, Bauer đã phân tích và nhận định rằng nếu học thuyết của Marx được áp dụng vào thực tế thì đó là một tai họa lớn lao cho nhân loại. Nhà triết học này đã nói đúng…Bỗng Trung Tá Kỳ quay mặt phía tôi nói điều gì tôi không nghe rõ.Tôi hỏi lại thì được hiểu đó chỉ là câu trao đổi vui miệng trong những lúc thong dong ngắn ngủi của chúng tôi. Thói quen thông thường của hai chúng tôi là đi song song nói chuyện và ít khi nhìn nhau đối mặt. Tôi kể cho Trung Tá Kỳ nghe điều nhận xét thật nhỏ của tôi trong thời gian làm việc là dân chúng các xã ngư dân rất ít khi kiện tụng nhau mà thường đối xử rất tình nghĩa. Có lần, một ông trưởng ty lớn tuổi tâm tình với tôi rằng ông rất hãnh diện về gốc gác ngư dân của ông cho dù ông được học hành để làm công chức. Ông giải thích rằng đồng bào ngư dân có đời sống khá nhờ biển cả. Biển cả là ơn huệ chung của trời đất, không dành riêng cho ai nên không ai có thể tranh dành. Khi biển lặng gió êm thì cùng nhau ra khơi. Biển động sóng gầm thì ở nhà vui chơi với gia đình. Giản dị thế đó. Ông kết luận ngư dân chúng tôi không tham lam ích kỷ nhờ hoàn cảnh sống thiên nhiên. Từ đó tánh tình trở nên rộng lượng và ngay thẳng, xem như là một tập khí tốt đẹp. Cũng nhờ gió biển mà dân chúng ít bệnh tật…Tôi đang nghĩ miên man thì ông xã trưởng Trần Táo chạy đến trước mặt chúng tôi chào mừng thật nhiệt tình. Ông ái ngại nói là không nhận được tin của tỉnh nên không biết để tiếp đón kịp thời và đúng mức, xin bỏ qua. Chúng tôi vui vẻ bắt tay ông cùng nhiều đồng bào đến chào. Ông xã trưởng trình bày đại cương đời sống hiện tại và triển vọng tốt đẹp vì là ngư dân, bao giờ cũng thế, chúng tôi sống nhờ biển, không có gì để lo lắng. Vấn đề an ninh cũng tương đối được…Dứt câu ông nói một thanh niên cháu ông mang đến một con cá hồng biển khá lớn. Ông cho biết mùa hè là mùa của cá này. Có con nặng hai kí lô, con này nặng gần ba kí, thật đặc biệt. Chúng tôi gửi lại một số tiền gọi là cám ơn lòng của ông. Chúng tôi bắt tay chào ông xã trưởng cùng mọi người rồi lên xe ra về. Ngồi trong xe, tôi cảm thấy yên lòng vì đời sống các xã ngư dân hồi cư đã tái lập và bình thường hóa nhanh chóng. Thật đáng mừng. Chúng tôi sống nhờ biển, bao giờ cũng thế. Câu nói còn vang vọng trong lòng tôi. Đúng rồi, biển này hiền lành nuôi sống ngư dân, đâu có phải là đại dương bi thảm, Oceano Nox mà thi sĩ Victor Hugo than thở vào tháng bảy năm 1836 thay cho các quá phụ của những thủy thủ đã bạc mệnh trên biển cả !
Công vụ của tôi trôi tròn theo ngày tháng. Một số khó khăn và trở ngại được giải quyết một cách khôn khéo mà vẫn giữ được tánh chánh đáng. Những kinh nghiệm thủ đắc trong thời gian qua cũng giúp tôi khá nhiều trong vấn đề giao tiếp tế nhị và đôi lúc phức tạp.
Nguyễn Ngọc Diệp
TRẦN ĐÌNH PHƯỚC- NGƯỜI THỢ MAY NỔI TIẾNG TÂN ĐỊNH và ĐA KAO (Ông Hai Ve)
Tân Định và Đa Kao
(Người Thợ May Nổi Tiếng - Ông Hai Ve)
Trước 30 Tháng 04, năm 1975. Có thể kể trên đường Yên Đổ đi từ phía đường Công Lý ra đến đầu đường Hai Bà Trưng sẽ gặp những tiệm may nổi tiếng như: Trường số 12 Yên Đổ, Văn Minh số 2 Yên Đổ. Hai tiệm may áo dài Phương Mai ở đầu hẻm 58 và Huỳnh Lộc ở đầu hẻm 21.
Hiện nay, các tiệm may này không còn tồn tại nữa! Duy nhất, chỉ còn lại tiệm may Hai Ve số 82/4 cùng nằm trên đường này. Tuy nằm trong hẻm, nhưng danh tiếng Hai Ve được nhiều người ở Sài Gòn biết đến nhờ chủ nhân là Ông Hai Ve may đẹp, khéo và giá cả không cao lắm so với các tiệm may khác ở Sài Gòn
Vào đầu Tháng 01, năm 2020. Trong một lần về Sài Gòn thăm gia đình. Tình cờ đi ngang con hẻm 82 trên đường Yên Đổ (nay là Lý Chính Thắng). Tôi tìm số nhà ông Hai Ve để xem ông còn hành nghề hay đã giải nghệ, vì thời gian khá lâu tôi không gặp ông. Khi gõ cửa, người nhà cho biết ông vừa bước chân lên gác để nghỉ trưa. Tôi nói với người nhà ông “Tôi là khách quen thân với ông. Nay, đi ngang qua đây ghé thăm ông vì tôi không có nhiều thời gian ở Sài Gòn. Nên muốn gặp ông một chút.”
Người nhà nghe nói thế! bước vội lên gác và báo cho ông biết có người nói là quen ông muốn gặp để thăm. Ông bảo người nhà mở cửa mời khách vào trong nhà. Và xin phép khách cho ông hẹn khoảng mười phút để ông sửa soạn lại dung nhan.
Trong lúc đợi ông. Nhìn chung quanh thấy ông treo trên tường những hình ảnh thời trai trẻ của ông rất là phong độ. Tướng to con, dáng dấp cứng cáp. có lẽ ông chơi thể thao và chịu khó tập luyện. Nhiều tấm hình ông chụp chung với các tài tử, ca sĩ, nghệ sĩ Sài Gòn nổi tiếng và những người quyền cao, chức trọng đương thời đã từng là khách hàng quen thuộc của ông.
Khi ông vừa từ trên gác bước xuống. Áo bỏ trong quần rất ịch sự, đeo cặp kính lão gọng vàng và trên cổ quàng một cái thước dây. Nhìn thấy tôi. Ông nhận ra ngay và hỏi tôi tuyệt tích giang hồ ở đâu, mà lâu quá anh không gặp em! Dạo này, làm gì, cuộc sống của em thế nào? Vợ con ra sao? Có chừng hơn 30 năm Anh em mình không gặp nhau.
Tôi trả lời, hiện tôi đang ở xa và đã lập gia đình, có một con trai. Nay, có dịp về Sài Gòn. Muốn gặp lại những người muôn năm cũ, mà từ lâu không có dịp thăm viếng, trong số đó có ông là ưu tiên..
Ông rất vui khi gặp lại tôi. Ông hỏi tôi có cần may mặc gì không? Ông sẽ tính giá đặc biệt vì là chỗ thân tình từ lâu. Tôi nói: “Gặp ông và thấy còn khoẻ mạnh là tôi rất vui và xin ông trả lời vài câu liên quan đến tay nghề may mặc đã làm cho ông nổi tiếng và có cuộc sống khá giả, so với các đồng nghiệp khác của ông.”
Ông chậm rãi trả lời, cho biết tên thật của ông là Võ Văn Ve, tức Hai Ve vì ông là con thứ hai trong gia đình. Sinh ngày 20 Tháng 01, năm 1939 tại Nam Vang (tuổi con Cọp, Mậu Dần và đầu con Mèo, Kỷ Mão), nay đã ngoài 80 tuổi. Ông bước chân vào nghề may lúc còn rất trẻ. May mắn, ông được học nghề với những thợ giỏi, giàu kinh nghiệm, cùng với sự chuyển cần và có năng khiếu về may cắt. Nên, tay nghề của ông càng ngày càng trở nên điêu luyện.
Trước kia, gia đình ông làm ăn rất phát đạt và thành công ở xứ Chùa Tháp. Được nhiều người biết tiếng tìm đến. Ông cũng từng được Hoàng Gia Cambodge mời vào hoàng cung để may cho Quốc Vương và đoàn tùy tùng trước khi đi thăm nước ngoài.
Năm 1970, Gia đình ông phải chạy bán sống, bán chết từ Phnom Penh về Sài Gòn lánh nạn, để khỏi bị "cáp duồn” Và cũng từ đó, bắt đầu làm lại sự nghiệp từ căn nhà này.
Dáng người ông hơi cao, nước da sạm đen, đầu hói, độc đáo nhất là hàm ria giống tài tử Clark Gable trong phim “Gone with the Wind.”
Ông dùng căn nhà này mở tiệm may. Chuyên may Âu Phục. Đặc biệt là may Veston. Ông giải thích may Veston không đơn giản, phải có kinh nghiệm. Khi đo cho khách phải tùy theo vóc dáng, tướng mạo. Có người cao, có người thấp, có người bụng to, có người bụng lép, người chân cao, chân thấp. Do đó mình phải để ý và phân biệt. Điều này rất quan trọng.
Trong khi cắt vải, mình phải vui vẻ thì đường kéo mới chính xác và mỹ thuật. Ông cho biết chưa bao giờ bị thân chủ than phiền, hay đem về nhà mặc thử, sau đó trở lại yêu cầu sửa. Khách hàng của ông đa số trong giới nghệ sĩ, tài tử, những nhân vật cao cấp trong chính quyền. Những người khi xuất ngoại, hay du học thường đến nhờ may vài bộ làm hành trang lên đường.
Một số chủ tiệm may lớn trên đường Lê Thánh Tôn, Nguyễn Huệ, Lê Lợi…Sài Gòn nghe danh tiếng về ông. Họ đã đến nhà mời ông vềlàm cho tiệm họ, hoặc làm ăn chia theo tỷ lệ. Nhưng ông khéo léo từ chối. Ông nói tự mình làm chủ vẫn độc lập hơn.
Ngoài ra, trước năm 1975. Ông cũng nổi tiếng về May Nón Lưỡi Trai (Cap). Chính nhờ may nón đã giúp ông kiếm được nhiều tiền hơn may Veston và được nhiều người biết tiếng.
Các tay chơi, dân chạy Mô Tô, dân sành điệu của Sài Gòn trước 1975 đa số đều thích đội nón do chinh tay ông may với Logo trên nón có thêu hai chữ HV. Nay, nghề may nón của ông coi như không còn hợp thời nữa! Vì ra đường bà con bị bắt buộc phải đội nón Bảo Hiểm (Helmet), hay còn gọi theo tiếng bình dân là đội “Nồi Cơm Điện” để lái xe hai bánh gắn máy. Người lái xe nào không chấp hành sẽ bị phạt vi cảnh, mà số tiền phạt không phải là nhỏ. Do đó, ông không còn may nón mà chỉ còn chú tâm may Âu Phục.
Tuy, tuổi đời đã ngoài tám mươi, nhưng ông vẫn còn tiếp tục cầm kéo để vui với tuổi già và làm đẹp cho thiên hạ. Sáng sớm, ông thường ra Công Viên, mà ngày xưa là Nghĩa Trang Mạc Đĩnh Chi, nằm trên bốn con đường: Đường Hai Bà Trưng, Phan Thanh Giản, Hiền Vương và Phan Liêm. để đi bộ, tập thể dục, tài chi, đánh vũ cầu, nói chuyện đời xửa, đời xưa ... Sau đó tạt qua tiệm cơm tấm số 114 Hiền Vương ở gần đó kêu một dĩa cơm tấm bì, hột gà ốp la, sườn nướng và kèm thêm một ly cà phê sữa đá, coi như hết buổi sáng.
Lâu lâu, các ông chủ tiệm may trong vùng và ông tụ họp bên bàn nhậu để nhớ lại thời oanh liệt “Thợ may ăn chỉ” đã từng một thời nhất nghệ tinh, nhất thân vinh. Nhưng, bây giờ các đồng nghiệp của ông đều lần lượt theo Trời, theo Phật. Chỉ còn một mình ông lẻ loi trên cõi đời ô trọc và chừng vài năm nữa, ông cũng sẽ gặp lại họ nơi cõi trời chân mây
Sau hơn một tiếng ngồi nghe ông tâm sự. Tôi xin phép cáo từ. Khi bắt tay chào từ giã. Ông nói tôi chờ một chút. Ông chạy lại tủ lấy ra một sợi dây nịt có dấu hiệu HaiVe do ông đặt làm riêng để dành tặng các thân hữu đặc biệt. Hôm nay, ông tặng tôi để làm kỷ niệm cho buổi gặp gỡ, sau nhiều năm xa cách. Tôi chúc ông khoẻ mạnh để làm đẹp cho đời. Hy vọng lần sau có dịp về Sài Gòn sẽ ghé thăm ông lâu hơn để nghe ông tâm sự.
Bước chân ra khỏi hẻm 82 Yên Đổ, lòng tôi cảm thấy nhẹ nhõm như vừa tìm lại được một kỷ niệm đẹp ngày nào. Tôi càng kính phục ông ở tuổi tri thiên mệnh, cuộc sống đầy đủ, mà vẫn còn đam mê công việc may cắt, coi như đeo đuổi suốt cả đời ông cho đến khi khi nhắm mắt, xuôi tay.
Xin Chào Ông Võ Văn Ve, tức Hai Ve. Người Thơ May Veston và Âu Phục nổi tiếng của vùng Tân Định và Đa Kao được nhiều thân chù thương quý, ngưỡng mộ và tín nhiệm, trong đó có tôi./.
Trần Đình Phước
(San Jose, California -19 Tháng 07, năm 2025)
NEM CHẢ MỆ LÝ
Chào bạn đọc Lạ chi chuyện nem chả lúc nào chẳng có? Có thể bạn đọc nào đó sẽ buộc miệng nói vậy. Người viết xin thưa chuyện nem chả thì c...
-
Chào bạn đọc trước khi vào đề tài chính chúng ta lược qua những tin tức hay dị nghị nào đó khiến Sam Altman nhân vật hàng đầu về phát kiến ... -
30 tháng Tư 1975 và CHUYỆN BUỒN CỦA NHỮNG NGƯỜI THUA TRẬN Thưa độc giả Cuộc chiến VN kết thúc kèm theo bao câu chuyện bi hùng về người lín...
-
The US Air Force can arm its B-2 Spirit stealth bomber with a formidable, 14,000kg "bunker buster" bomb, a potent non-nuclear op...
